Áp lực '29 tuổi mua nhà, 30 tuổi ổn định' của người trẻ 9X, 2K

Tuổi 30 như "bản án" với nhiều người trẻ.

Bạn đời, nhà cửa, tài chính và sự nghiệp…là những nỗi lo thường trực của thế hệ U30. Theo Los Angeles Times, dù thế giới đã thay đổi, nhiều người trẻ vẫn xem tuổi 30 là ranh giới giữa “thử nghiệm” và “ổn định”, là thước đo cho sự trưởng thành.

Khảo sát năm 2025 của Pew Research Center cho thấy phần lớn người Mỹ coi độ tuổi 25-34 là “thời điểm phải ổn định”, khi cần có việc làm vững chắc, gia đình và căn nhà đầu tiên.

Trong khi đó, nghiên cứu của Empower Financial, được đăng tải trên Fortune, cho thấy người trẻ ngày nay tự đặt ra “chuẩn trưởng thành hiện đại”, công việc mơ ước ở tuổi 29, mua nhà ở tuổi 30, thu nhập sáu chữ số ở tuổi 35.

Những cột mốc này phản ánh không chỉ khát vọng vươn lên mà còn là áp lực vô hình, khi tuổi 30 bị xem như dấu mốc bắt buộc để chứng minh giá trị bản thân.

Cột mốc 30 thành ranh giới thất bại

Trước đây, “khủng hoảng tuổi 30” thường được xem là nỗi lo riêng của phụ nữ, gắn với áp lực sinh sản và chiếc “đồng hồ sinh học” luôn kêu tích tắc. Nghiên cứu của Feldshuh (Đại học Michigan, 2015) về hiện tượng shengnüm “phụ nữ ế” ở Trung Quốc cho thấy truyền thông và chính sách xã hội đã góp phần duy trì định kiến rằng phụ nữ ngoài 27 tuổi chưa kết hôn là “có vấn đề” và cần được “giải quyết”.

Các học giả từ Cambridge (Anh) và Michigan (Mỹ) gọi đây là biểu hiện của “giới tính hóa ngôn ngữ”, khi xã hội sử dụng lời nói, hình ảnh, cách viết để củng cố quyền lực nam giới, đồng thời định giá phụ nữ dựa trên tình trạng hôn nhân.

Một nghiên cứu tổng hợp năm 2022 trên Journal of Social Psychology cũng chỉ ra, những nhãn dán như “ế”, “quá lứa” hay shengnü không chỉ tạo áp lực tâm lý mà còn ảnh hưởng đến định hướng nghề nghiệp và sự tự tin. Nhiều phụ nữ vì sợ bị đánh giá “lệch chuẩn” đã ngại học lên cao, tránh trì hoãn hôn nhân hoặc thậm chí hạ tiêu chuẩn chọn bạn đời để “kịp tuổi”.

Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại, nỗi sợ tuổi 30 không còn của riêng phụ nữ. The Independent ghi nhận phụ nữ sau tuổi 30 thường bị hỏi “bao giờ sinh con” nhiều hơn hẳn, còn nam giới lại đối diện với nỗi lo khác, sợ “bị đời bắt kịp”.

Áp lực phải kết hôn và sinh nở là nỗi lo của nhiều phụ nữ cuối tuổi 2X.

Trong bài viết Tuổi 30 đã trở thành cột mốc đáng sợ như thế nào đối với một thế hệ lo lắng (How 30 became a terrifying milestone for an anxious generation), được đăng tải trên The Independent năm 2023, Dan (30 tuổi, nhân viên một tổ chức học bổng quốc tế) chia sẻ: “Tôi từng nghĩ tuổi 20 là khoảng thời gian tự do. Nhưng khi 30 đến, tôi cảm giác như đời đang đòi mình phải trả nợ, phải trưởng thành, phải ổn định”.

Theo báo cáo Stress in America 2023 của Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ (APA), người Mỹ trong độ tuổi 18-34 đang chịu mức căng thẳng trung bình 6/10, gần gấp đôi nhóm trên 65 tuổi (3,4/10).

“Những áp lực tài chính, nghề nghiệp hay định hướng tương lai vốn luôn tồn tại, nhưng thế hệ hiện nay đang phải đối mặt với phiên bản khắc nghiệt hơn, khi lạm phát, chi phí sinh hoạt và di chứng hậu Covid-19 chồng chéo”, Tiến sĩ Chelsea Dudley (Mỹ) từ tổ chức trị liệu tâm lý Coastal Therapy Group nhận định.

Thống kê cho thấy 67% người trẻ thừa nhận bị “nuốt chửng” bởi nỗi lo tiền bạc. Ngoài giá nhà và nợ sinh viên, họ còn chịu thêm gánh nặng vô hình, phải chu cấp ngược lại cho cha mẹ, hoặc sống cùng gia đình vì không đủ khả năng độc lập.

Dù độ tuổi kết hôn, sinh con hay mua nhà đều muộn hơn so với trước, phần lớn người Mỹ vẫn tin rằng các cột mốc quan trọng của đời người nên đạt được trước tuổi 35.

Theo khảo sát của Pew Research Center, người trẻ cho rằng 26,5 là “tuổi đẹp” để kết hôn, 27,3 là thời điểm lý tưởng để sinh con đầu lòng và 28,8 là lúc nên mua căn nhà đầu tiên.

Khi khảo sát được mở rộng tại 18 quốc gia khác, kết quả tương tự: kết hôn và sinh con ở tuổi 26, mua nhà ở tuổi 30, minh chứng cho việc “đồng hồ xã hội” vẫn vận hành theo cách tương đồng ở nhiều nền văn hóa.

Thước đo khắc nghiệt

Theo lý thuyết của nhà tâm lý học người Mỹ Bernice L. Neugarten (1976) và các nghiên cứu mới của APA (2023), mỗi người đều có “social clock” - đồng hồ vô hình đánh dấu các mốc đời sống, ra trường, lập nghiệp, kết hôn, sinh con. Trong nhiều nền văn hóa, kim đồng hồ ấy dừng ở “điểm 30”, ranh giới giữa thử nghiệm và ổn định.

Trên BBC, chuyên gia tâm lý Alexis Whitton (Viện Black Dog, Australia) cho biết cảm giác này là phổ biến ở người sắp bước sang tuổi 30.

“Khi tiến gần sinh nhật thứ 30, chúng ta thường so sánh bản thân với hình dung về nơi mình ‘đáng lẽ phải ở’. Sự so sánh đó khiến nhiều người thấy thiếu thốn, hoang mang, thậm chí hoảng sợ như thể thời gian đang cạn dần”, bà nói.

Trên mạng xã hội, áp lực này càng bị khuếch đại. Những danh sách "30 Under 30” hay câu chuyện về người “có tất cả ở tuổi 28” khiến tuổi 30 dần trở thành thước đo khắc nghiệt, thay vì chỉ là con số.

Nhà tâm lý Chelsea Dudley gọi đây là “giai đoạn hậu tuổi 20”, thời điểm người trẻ bắt đầu chất vấn chính mình: “Tôi đã đi đúng hướng chưa, hay chỉ đang sống theo bản kế hoạch mà người khác mong muốn?”

'30 chưa phải là hết'

Trên nền tảng truyền thông và sức khỏe tinh thần Thrive Global, nhà báo Jennifer Eckhart, người sáng lập LimeLight Media Group, từng nhiều năm làm việc tại Fox Business Network, chia sẻ quan điểm về áp lực “phải thành công sớm” trong xã hội hiện đại.

Cô đặt câu hỏi: “Tại sao thành công phải đến trước tuổi 30?” và cho rằng chính truyền thông và mạng xã hội đã khiến nhiều người tin rằng những ai đạt được thành tựu sớm là phi thường. Trong khi thực tế, phần lớn con người đạt được thành công ở giai đoạn muộn hơn của cuộc đời, và hành trình ấy hiếm khi dễ dàng.

Cũng theo Fortune, ngay cả những người có thu nhập cao vẫn cảm thấy chật vật trong bối cảnh chi phí sinh hoạt tăng nhanh hơn mức lương. Khi “giấc mơ ổn định đúng hạn” trở nên xa vời, việc đạt được những cột mốc đời người ở tuổi 30 chỉ còn là một ảo tưởng.

Thế hệ trẻ ngày nay không thực sự sợ già, họ sợ bị đo đếm. Tuổi 30, vì thế, không nên được xem là dấu chấm hết của tuổi trẻ, mà là thời điểm mỗi người học cách bình thường hóa sự chưa hoàn hảo của mình, hiểu rằng “ổn định” không có khuôn mẫu và ai cũng có nhịp sống riêng.

Tuổi 30 chỉ là một con số, không phải hạn định của hạnh phúc hay thành tựu.

Cùng quan điểm đó, Jamila Rizvi, Giám đốc sáng tạo của tổ chức Future Women, cho rằng tuổi 30 là cột mốc để con người học cách chấp nhận sự hỗn độn và bất toàn của cuộc sống.

“Sẽ có những giai đoạn đau đớn, mệt mỏi, nhưng cũng chính chúng khiến bạn sâu sắc hơn, đồng cảm hơn và được bao quanh bởi những người thật sự yêu thương bạn, những người chẳng quan tâm bạn đã ‘đạt’ gì trước tuổi 30”, cô nói.

Từ góc nhìn chuyên môn, Tiến sĩ Alexis Whitton (Viện Black Dog, Australia) khuyên rằng người trẻ nên học cách tách biệt cảm xúc và thực tế, cảm thấy “chưa đủ” không có nghĩa là thất bại.

Bà nhấn mạnh, thành công không tuyến tính, tuổi tác là đường thẳng, nhưng thành công thì không; sẽ có lúc ta chậm lại, và điều đó hoàn toàn bình thường. Cuối cùng, Whitton khuyên nên bỏ qua danh sách “phải làm trước 30”, vì tuổi 30 chỉ là một con số, không phải hạn định của hạnh phúc hay thành tựu.

Tuổi 30, suy cho cùng, không phải là giới hạn của thành công, mà là cơ hội để mỗi người định nghĩa lại thành công theo cách của chính mình, The Independent kết luận.