|
|
Viêm phổi do phế cầu khuẩn có thể dẫn đến suy hô hấp. Ảnh: Shutterstock. |
Ở Việt Nam, nhiều người vẫn chưa ý thức đầy đủ về sự nguy hiểm của căn bệnh do phế cầu khuẩn gây ra như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết… Trong đó, nhóm người cao tuổi, trẻ em, người có bệnh nền và hệ miễn dịch suy yếu dễ bị tổn thương nhất.
Thực tế, thống kê cho thấy hàng triệu ca mắc trên thế giới đã không qua khỏi vì phế cầu khuẩn. Điều đáng nói, không ít người chỉ nghĩ đơn giản đây là căn bệnh thông thường, có thể tự khỏi, dẫn đến việc chậm trễ điều trị.
Hơn 1,6 triệu ca không qua khỏi
Ngày 24/8 tại TP.HCM, trong chương trình nâng cao nhận thức phòng ngừa phế cầu khuẩn do Hội Hen - Miễn dịch - Dị ứng - Lâm sàng TP.HCM tổ chức, PGS.TS Lê Thị Tuyết Lan, Chủ tịch hội, cho biết phế cầu khuẩn đang là gánh nặng lớn đối với sức khỏe cộng đồng Việt Nam, song vẫn chưa được nhận thức đúng mức.
Theo thống kê, phế cầu khuẩn có hơn 100 týp huyết thanh, mỗi năm gây ra khoảng 1,6 triệu ca không qua khỏi trên toàn cầu. Tại Việt Nam, đây là nguyên nhân hàng đầu gây viêm phổi, căn bệnh có tỷ lệ mắc và số ca không qua khỏi cao nhất.
Không chỉ gây viêm phổi, phế cầu khuẩn còn đứng sau nhiều bệnh lý quen thuộc như viêm xoang, viêm tai giữa. Nguy hiểm hơn, khi xâm lấn, vi khuẩn này có thể gây nhiễm khuẩn huyết, viêm màng não, với tỷ lệ người bệnh không qua khỏi lên tới 40%.
Nhóm dễ tổn thương nhất là người trên 50 tuổi, cùng nhóm bệnh nhân có bệnh nền mạn tính như tiểu đường, tim mạch, phổi tắc nghẽn mạn tính. Đây là nhóm có nguy cơ biến chứng nặng, nhập viện và không qua khỏi cao, cần được ưu tiên bảo vệ.
 |
| Phế cầu khuẩn có thể dẫn đến nhiễm trùng ở một số bộ phận của cơ thể. Ảnh: News-Medical. |
Ngoài ra, tình trạng kháng kháng sinh, ô nhiễm không khí, dân số già hóa và bệnh nền xuất hiện ngày càng sớm cũng khiến phế cầu trở thành thách thức lớn đối với hệ thống y tế.
PGS Lan cho biết, tại khoa ICU (Hồi sức tích cực) của một bệnh viện lớn ở TP.HCM, có đến 50% bệnh nhân đang điều trị là do viêm phổi. Điều này cho thấy mức độ nghiêm trọng của phế cầu không phải hiện tượng cá biệt.
PGS Lan nhận định trong bối cảnh Việt Nam bước vào giai đoạn già hóa dân số nhanh, dự kiến đến năm 2030 có khoảng 18 triệu người trên 60 tuổi, phế cầu càng trở thành mối đe dọa hàng đầu, gây nhập viện và nhiều ca không qua khỏi.
Điều đáng lo ngại là nhận thức cộng đồng vẫn hạn chế. "Người dân thường chỉ biết đến viêm phổi, mà không hiểu phế cầu là căn nguyên", PGS Lan nói.
Phòng bệnh tiết kiệm hơn điều trị
Theo TS.BS Lê Thị Thu Hương, Trưởng khoa Nội hô hấp, Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP.HCM), một ca viêm phổi nặng thường có chi phí điều trị tốn kém, đồng thời tạo ra chi phí gián tiếp, khi người thân phải nghỉ việc, bỏ học để chăm sóc bệnh nhân.
Các nghiên cứu cho thấy phế cầu là tác nhân chính trong ca viêm phổi nhập viện. Đặc biệt, với người có bệnh phổi mạn tính có nguy cơ nhiễm phế cầu cao gấp 8 lần. Người hút thuốc có nguy cơ nhiễm phế cầu cao gấp 5 lần và người có các bệnh nền khác như đái tháo đường, tim mạch, hen cũng làm nguy cơ tăng mạnh.
"Một khi mắc bệnh, họ dễ phải vào hồi sức tích cực, đối diện với biến cố tim mạch, không qua khỏi, tái nhập viện và suy giảm chất lượng sống lâu dài", bác sĩ Hương nói.
 |
| Các chuyên gia thảo luận về gánh nặng do phế cầu khuẩn gây ra ở Việt Nam. Ảnh: Pfizer. |
Ở góc nhìn dịch tễ học, PGS.TS Cao Hữu Nghĩa, Chủ nhiệm Bộ môn Khoa học Y Sinh, Viện Pasteur TP.HCM, cho biết bình thường phế cầu khuẩn trú ở vùng hầu họng, nhưng khi miễn dịch suy yếu hoặc môi trường thay đổi, nó trở thành tác nhân gây bệnh nguy hiểm. Tại Việt Nam, tỷ lệ nhiễm phế cầu ước tính khoảng 18,2/100.000 dân.
Theo PGS Nghĩa, chủ động phòng ngừa bằng vaccine là giải pháp quan trọng để giảm tỷ lệ mắc, số ca không qua khỏi và đồng nhiễm, hạn chế sự xuất hiện kháng kháng sinh.
"Phế cầu là mối đe dọa thầm lặng nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa. Bảo vệ bản thân trước phế cầu cũng là bảo vệ gia đình và cộng đồng khỏi những hệ lụy nặng nề mà loại vi khuẩn này gây ra", PGS Nghĩa cho hay.
Giải pháp phòng ngừa được các chuyên gia khuyến cáo gồm:
- Khám sức khỏe định kỳ, tầm soát bệnh mạn tính.
- Duy trì lối sống lành mạnh: dinh dưỡng đủ, vận động, ngủ đủ giấc.
- Không hút thuốc, hạn chế rượu bia.
- Giữ vệ sinh đường hô hấp, môi trường sống.
- Tiêm chủng vaccine phòng phế cầu và cúm.
Không có nghề nào tuyệt vời hơn nghề y
Nghề bác sĩ vất vả về mặt thời gian, tổn hao nhiều năng lượng và cảm xúc. Thế nhưng, trên thế gian này, không có nghề nào tuyệt vời hơn nghề y. Chạy trời không khỏi đau là tập hợp các ghi chép của tác giả Adam Kay trong 6 năm hành nghề y từ 2004 đến 2010, cuốn sách là bản báo cáo không khoan nhượng về công việc của đội ngũ y tế của Vương quốc Anh đang làm việc ngày đêm nhưng chưa được nhìn nhận và tôn trọng đúng mức.
