Hoàng Tiến Quyết (sinh năm 1988, hiện sống và làm việc tại Hà Nội) là chàng trai nổi tiếng với nghệ thuật gấp giấy origami. Thông qua các nếp gấp sáng tạo và kỹ thuật tinh tế, Quyết có khả năng biến một tờ giấy vô tri vô giác trở thành thế giới đầy màu sắc với những hình thù độc đáo như chuột, mèo, voi, hạc, hà mã…
 |
| Chú sư tử được Hoàng Tiến Quyết gấp bằng giấy. |
Những tác phẩm được tạo ra từ giấy ướt của anh thu hút sự quan tâm của các nghệ sĩ trên thế giới và xuất hiện trên nhiều tờ báo nước ngoài với sự đánh giá cao của giới chuyên môn. Dựa trên loại hình origami, Quyết đã sáng tạo ra cách gấp cho riêng mình và cho ra mắt hai cuốn sách về nghệ thuật này.
Mới đây, Hoàng Tiến Quyết có những chia sẻ về niềm đam mê gấp giấy của mình.
- Bạn có thể chia sẻ với độc giả về nghệ thuật gấp giấy origami? Kỹ thuật khó nhất và quan trọng nhất của nghệ thuật này là gì?
- Origami là nghệ thuật tạo hình thông qua các nếp gấp, người ta có thể biến các tờ giấy vô tri trở thành thế giới đầy màu sắc. Bạn có thể thỏa sức sáng tạo với chỉ một tờ giấy, không cần bất kỳ dụng cụ nào khác như dao, kéo…
Origami có nhiều kỹ thuật, thao tác gấp. Mỗi mẫu origami luôn là tổng hợp của nhiều thao tác gấp với các kỹ thuật khác nhau. Người mới bắt đầu có thể sẽ có sự phân biệt về độ khó của từng kỹ thuật. Tuy nhiên, với mình, mọi thứ đều có độ khó và tầm quan trọng tương đương nhau. Caand nhất là tác giả phải vận dụng các kỹ thuật này hợp lý để có được tác phẩm đẹp cả về tạo hình (ý tưởng) và cấu trúc.
Đôi khi thiết kế một mẫu gấp vận dụng các kỹ thuật đơn giản cho hiệu quả lại khó hơn là thiết kế những mẫu phức tạp với nhiều bước gấp.
 |
| Hoàng Tiến Quyết, chàng trai Việt có tài gấp giấy đẹp đến khó tin. Chiếc mũ anh đội là mẫu gấp của nghệ sĩ Federico Scalambra. |
- Bạn bắt đầu tiếp xúc với nghệ thuật gấp giấy từ bao giờ?
- Mình gấp giấy từ khi lên 5-6 tuổi, bắt đầu với những mẫu truyền thống đơn giản và quen thuộc như máy bay, thuyền giấy do các anh họ của mình dạy. Hồi nhỏ, mình rất thích việc tự làm đồ chơi cho bản thân. Sở thích đó đi theo mình cho đến bây giờ.
- Vậy điều gì ở origami khiến bạn thích nhất?
- Đó là sự kết nối. Origami giống như ngôn ngữ mang mọi người lại gần nhau. Bạn có thể thấy những người không quen biết và thậm chí khác biệt về ngôn ngữ, tuổi tác vẫn vui vẻ ngồi với nhau, chia sẻ và dạy cho nhau những hình gấp mà họ thích. Bạn bè origami luôn mộc mạc như chính những tờ giấy vậy.
- Bạn đã từng mang những sản phẩm của mình tham gia ở một số cuộc thi quốc tế?
- Mình mới tham dự một số hội nghị về origami ở Nhật và một số nước châu Âu.
Trên thế giới không có nhiều cuộc thi về origami nhưng có lẽ chỉ có Nhật là có các cuộc thi được tổ chức chuyên nghiệp. Đáng tiếc là nhiều năm nay không thấy họ tổ chức tiếp. Còn lại thường là các cuộc thi của từng nhóm, hội trên mạng hoặc gấp theo chủ đề nhân dịp tổ chức các hội nghị trên thế giới.
Các cuộc thi này được lập ra chủ yếu để mọi người có thể thỏa sức sáng tạo và vui là chính, phần thưởng đôi khi chỉ có giá trị nhỏ như cuốn sách, tờ giấy, thậm chí nhiều cuộc thi cũng không trao giải. Dù vậy, mọi người đều rất hào hứng tham gia.
Mình từng tham gia cũng như làm giám khảo một số cuộc thi như vậy. Hình như mình chưa về nhất bao giờ nhưng vẫn may mắn nhận nhiều cuốn sách hay. Đó là những món quà ý bởi nhờ đấy mình học hỏi được nhiều kiến thức bổ ích.
 |
| Tác phẩm ngựa dưới bàn tay khéo léo của Tiến Quyết. |
- Nhiều người nhận xét các tác phẩm origami của Quyết có hồn và mang nét riêng. Quyết có thể chia sẻ một chút về bí quyết của mình?
- Mình thường đặt bản thân vào vị trí của những mẫu gấp mình muốn thực hiện để hiểu liệu mỗi thao tác gấp, mỗi chi tiết thêm vào hay bớt đi có làm mẫu gấp (hay chính mình) hoàn thiện hơn không.
Do đó luôn có sự kết nối giữa mình và mẫu gấp. Có lẽ vì vậy, mọi người thấy các tác phẩm của mình có phong cách rất tự nhiên, không hề có sự gò bó hay ép buộc nào cả, đơn giản chỉ là thể hiện tâm hồn, những điều mình thích.
- Quyết từng cho ra mắt hai cuốn sách về nghệ thuật gấp giấy origami và được giới chuyên môn đánh giá cao. Có vẻ như bạn rất tâm huyết với nghệ thuật này nên đã bỏ nhiều công sức nghiên cứu nó?
- Hai cuốn sách là tập hợp mẫu của nhiều tác giả origami Việt Nam, là tâm huyết của không ít người, mình chỉ đóng góp một phần nhỏ trong đó.
Origami đối với mình giống như người bạn thầm lặng, mỗi lần gấp giấy mình có cảm giác như đang trò chuyện với bạn thân. Điều này khiến những nếp gấp của mình khá nhẹ nhàng và tự nhiên, không giống như việc phải bỏ nhiều công sức lắm, có chăng chỉ là sự kiên trì dù đôi khi cũng có những áp lực nho nhỏ.
- Theo bạn, vai trò của nghệ thuật origami có tầm ảnh hưởng như thế nào trên thế giới?
- Mình thấy ngày càng có nhiều người gấp giấy nghệ thuật. So với những năm 80-90 của thế kỷ trước chỉ có rất ít tác giả và sách origami được biết thì hiện nay có hàng nghìn đầu sách, tạp chí origami được xuất bản và rất nhiều nhóm, hội origami thành lập ở từng nước. Các hội nghị tổ chức thường niên để mọi người gặp gỡ, trao đổi.
Ngay cả những người không chuyên về origami cũng bị thu hút bởi sự đặc biệt của môn nghệ thuật này và lấy origami là cảm hứng cho công việc, lĩnh vực của mình.
Origami ngày càng được ứng dụng nhiều trong các lĩnh vực như thời trang, kiến trúc, kỹ thuật, y học… Ví dụ như áp dụng nguyên lý của origami để gấp gọn các tấm pin mặt trời, kính viễn vọng với kích cỡ lớn, có thể đặt vào tên lửa và sẽ mở ra khi phóng ra ngoài vũ trụ.
- Quyết đã có dự định gì với môn nghệ thuật này trong tương lai?
- Mình không có nhiều dự định cho tương lai. Đơn giản, mình chỉ muốn sáng mai thức dậy sẽ tiếp tục gấp giấy và nếu có cơ hội thực hiện những ý tưởng mình thích, mình sẽ theo đuổi nó đến cùng.
