Người phụ nữ 77 tuổi được đưa vào Viện Lâm sàng các bệnh Truyền nhiễm, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Hà Nội, trong tình trạng rối loạn ý thức, nguy cơ suy hô hấp.
Khi phim chụp CT sọ não hiện lên, cả ê-kíp bác sĩ đều "sởn da gà": trong não và dưới da ngực - bụng của bà có hàng loạt nốt cản quang nhỏ li ti, gợi ý của nhiễm ấu trùng sán dây lợn.
Sán ký sinh khắp cơ thể
Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Sỹ Thấu, khoa Hồi sức Truyền nhiễm, kể lại: "Chúng tôi có thể sờ thấy các u cục nhỏ dưới da ngực và cánh tay bệnh nhân. Dù xét nghiệm kháng thể âm tính, hình ảnh X-quang cho thấy bà từng nhiễm sán, các nang đã thoái hóa và vôi hóa, nằm im trong mô suốt nhiều năm".
Bệnh nhân may mắn được điều trị kịp thời, hiện sức khỏe ổn định và tiếp tục theo dõi tại tuyến dưới. Nhưng trường hợp này chỉ là một trong nhiều ca nhiễm ký sinh trùng đang âm thầm tấn công, với biểu hiện ban đầu rất mờ nhạt.
 |
| Nhiều nốt cản quang dưới da thành ngực - bụng và chi trên của bệnh nhân 77 tuổi. Ảnh: BVCC. |
Tại Quảng Ninh, bà N.T.L. (60 tuổi) nhập viện trong tình trạng sốt cao, rét run, đau tức vùng gan phải. Bà tự uống thuốc hạ sốt nhưng không đỡ, cơn đau bụng ngày càng dữ dội. Kết quả siêu âm khiến bác sĩ bất ngờ: gan phải có ổ áp xe kích thước 54,5 x 67,8 mm, xét nghiệm dương tính với sán lá gan lớn.
Sau một tuần điều trị, bà L. hết sốt, giảm đau và được xuất viện, hẹn tái khám sau 3 tháng để đánh giá hiệu quả điều trị.
Câu chuyện của chị N.M.T. (31 tuổi, TP.HCM) lại bắt đầu từ triệu chứng tưởng nhỏ như ngứa hậu môn về đêm. Chị T. kể thường thấy trong phân có đốt trắng như hạt gạo di động, ăn nhiều mà vẫn xanh xao, gầy sút. Bác sĩ xác định chị bị nhiễm sán dây trưởng thành, nguyên nhân đến từ thói quen ăn thịt tái, rau sống và không tẩy giun định kỳ.
Tương tự, anh A.T. (30 tuổi, Phú Thọ) suốt gần một năm bị đau bụng, táo bón, són phân nhưng nghĩ chỉ do rối loạn tiêu hóa. Cho đến khi phát hiện trong phân có vật thể trắng ngọ nguậy, anh mới đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương khám.
Sau khi thụt tháo chuẩn bị nội soi, các bác sĩ chứng kiến cảnh tượng hiếm gặp là một con sán dây dài hơn 3 mét, còn sống, trườn ra ngoài theo phân. Anh T. cho biết thường xuyên ăn rau sống và đã lâu không tẩy giun.
Sở thích quen thuộc, hậu quả rùng mình
Bác sĩ chuyên khoa II Lương Xuân Kiên, Trưởng khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh, cho biết đơn vị này tiếp nhận hàng trăm ca bệnh nhiễm ký sinh trùng mỗi năm, trong đó 20% phải nhập viện điều trị tích cực. Các bệnh thường gặp gồm sán lá gan, sán lá phổi, sán não, giun đũa chó mèo, giun lươn...
"Các bệnh này tiến triển âm thầm nhưng có thể gây tổn thương gan, phổi, não và để lại di chứng nặng nề nếu không phát hiện sớm", bác sĩ Kiên cho hay.
 |
| Ký sinh trùng ẩn dưới da bệnh nhân. Ảnh: Việt Linh. |
Theo bác sĩ Nguyễn Thị Thu Huyền, Trung tâm Khám chữa bệnh theo yêu cầu và Quốc tế, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, sau khi xác định loài sán, người bệnh sẽ được điều trị bằng thuốc đặc hiệu kết hợp thuốc xổ để loại bỏ toàn bộ ký sinh trùng. Sau điều trị, cần xét nghiệm phân định kỳ nhằm đảm bảo sán và trứng đã được loại bỏ hoàn toàn.
"Điều khiến bệnh dễ bị bỏ qua là sán dây có thể sống âm thầm trong cơ thể nhiều năm. Một số người chỉ phát hiện khi thấy đốt sán bò ra theo phân hoặc gặp triệu chứng như đau bụng, đầy hơi, sụt cân không rõ nguyên nhân", bác sĩ Nguyễn Thị Thu Huyền nói.
Con đường xâm nhập của sán dây chủ yếu là qua đường ăn uống, từ thịt bò, thịt lợn tái, rau sống hay nước nhiễm bẩn. Với sán dây lợn, nguy hiểm hơn ở chỗ trứng có thể lây từ người sang người qua đường phân - tay - miệng nếu vệ sinh kém. Khi vào cơ thể, trứng nở thành ấu trùng, xuyên qua thành ruột, len lên não, mắt hoặc cơ, gây biến chứng nặng, thậm chí không qua khỏi.
"Chỉ một đốt sán có thể chứa hàng nghìn trứng. Nếu không điều trị triệt để, trứng tiếp tục phát tán, khiến người bệnh và người thân có nguy cơ tái nhiễm", bác sĩ Huyền cảnh báo.
Theo các bác sĩ, phòng bệnh luôn dễ hơn chữa bệnh. Người dân cần tuân thủ ăn chín, uống sôi, rửa tay kỹ trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Ngoài ra, theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), thuốc trị giun đường ruột có tác dụng tẩy sạch hoặc làm giảm đáng kể số lượng giun ra khỏi ruột. Thông thường, người lớn và trẻ em từ 2 tuổi trở lên nên tẩy giun hàng năm với khoảng cách 6 tháng/lần.
Chạy trời không khỏi đau là tập hợp các ghi chép của tác giả Adam Kay trong 6 năm hành nghề y từ 2004 đến 2010, cuốn sách là bản báo cáo không khoan nhượng về công việc của đội ngũ y tế của Vương quốc Anh đang làm việc ngày đêm nhưng chưa được nhìn nhận và tôn trọng đúng mức.
