Mưa bão và ngập úng: Nguy cơ gia tăng sốt xuất huyết

Riêng trong tháng 9/2025, cả nước ghi nhận 21.152 trường hợp mắc sốt xuất huyết, 6 ca không qua khỏi.

Các chuyên gia y tế khuyến cáo những ngày qua, mưa bão và ngập úng tại nhiều địa phương miền Bắc làm tăng nguy cơ bùng phát dịch sốt xuất huyết cùng nhiều dịch bệnh truyền nhiễm. Nước tù đọng ngoài môi trường là điều kiện lý tưởng để muỗi Aedes aegypti sinh sản, khiến mật độ muỗi gia tăng nhanh chóng nếu không được xử lý kịp thời.

Để phòng bệnh sốt xuất huyết, người dân cần diệt lăng quăng, bọ gậy, dọn dẹp môi trường sống, đậy kín vật chứa nước, ngủ màn, dùng thuốc xua muỗi và phun hóa chất định kỳ và tiêm chủng khi cần.

Nhiều bệnh nhân nhập viện trong tình trạng sốt và xuất huyết nghiêm trọng

Thời gian qua, một số bệnh viện đã tiếp nhận các trường hợp bệnh nhân sốt xuất huyết Dengue, trong đó có những bệnh nhân nặng, nhập viện trong tình trạng sốt và xuất huyết nghiêm trọng.

Bệnh nhân N.V.C. (56 tuổi, ở Lạng Sơn) được chuyển đến Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương trong tình trạng Sốt xuất huyết Dengue nặng, có sốc.

Ngày 4/10, ông C. xuất hiện sốt cao kèm rét run, đau đầu, đau mỏi người, buồn nôn và nôn nhiều. Sau khi đến khám tại cơ sở y tế địa phương, có xét nghiệm khẳng định dương tính với sốt xuất huyết Dengue, bệnh nhân được nhập viện điều trị trong 4 ngày nhưng bệnh không thuyên giảm nên được chuyển đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương điều trị tiếp.

Tại Khoa Cấp cứu, bệnh nhân ở ngày thứ 5 của bệnh, da nổi vân tím vùng bụng, chân và tay, có xuất huyết rải rác vùng cẳng chân, có dấu hiệu nhiễm trùng, thở nhanh phải hỗ trợ thở ô xy. Xét nghiệm cho thấy tiểu cầu hạ thấp xuống chỉ còn 5 G/L, bạch cầu: 3.7 G/L, siêu âm màng phổi cho thấy hình ảnh tràn dịch màng phổi hai bên và dịch ổ bụng. Bệnh nhân được chẩn đoán sốt xuất huyết Dengue nặng có sốc và được hỗ trợ điều trị tích cực ngay từ đầu.

Phun thuốc diệt muỗi tại khu vực phát hiện ổ dịch sốt xuất huyết tại Quảng Ngãi Ảnh: Đinh Hương/TTXVN.

Trường hợp thứ 2 là ông T.V.X. (63 tuổi, ở Hưng Yên). Trước khi nhập viện 5 ngày, ông X sốt cao 38-39 độ C, đau đầu dữ dội, đau mỏi toàn thân. Dù đã uống thuốc hạ sốt nhưng triệu chứng không thấy đỡ, kèm theo chảy máu chân răng, đại tiện phân đen. Ông được đưa đến cơ sở y tế gần nhà để khám.

Tại đây, ông được chẩn đoán sốt xuất huyết Dengue, nhập viện điều trị 3 ngày, bệnh không giảm, các bác sĩ chuyển bệnh nhân lên Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương theo dõi và điều trị tiếp. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng da sung huyết toàn thân, rải rác chấm nhỏ xuất huyết dưới da cẳng tay, cẳng chân, xét nghiệm lại, tiểu cầu giảm, chỉ còn 8 G/L, nguy cơ chảy máu rất cao. Sau 4 ngày điều trị, ông X. đã cắt sốt, giảm đau đầu, sức khỏe ổn định, tiểu cầu đã dần tăng lên.

Còn trường hợp anh V.Đ. L (34 tuổi ở Tây Phương, Hà Nội), sau đợt mưa bão số 10, khu vực nhà anh xuất hiện nhiều muỗi. Trước nhà anh có con kênh lớn, vừa qua, nước dâng cao nên xuất hiện nhiều muỗi hơn. Ngày 1/10, anh bắt đầu đau đầu, đau vùng hốc mắt và đau các khớp. Anh nghi ngờ mình bị sốt xuất huyết nên đi khám và làm xét nghiệm cho kết quả dương tính với sốt xuất huyết Dengue.

Anh L. được bác sĩ kê đơn điều trị và theo dõi tại nhà. Tuy nhiên, sau 3 ngày, anh L. vẫn còn đau đầu, buồn nôn, bệnh không thuyên giảm nên được gia đình đưa thẳng đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương điều trị.

Khi nhập viện, anh L. trong tình trạng niêm mạc sung huyết, đau đầu, buồn nôn, thể trạng người béo phì, tiểu cầu giảm chỉ còn 21 G/L, có tràn dịch màng phổi và dịch ổ bụng. Với thể trạng béo phì, bệnh nhân được tiên lượng khá nặng, nguy cơ biến chứng cao…

Sốt xuất huyết không còn là căn bệnh quen thuộc dễ ứng phó

Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam đánh giá, sốt xuất huyết không còn là căn bệnh quen thuộc dễ ứng phó như trước, mà đã trở thành thách thức lớn hơn dưới tác động của biến đổi khí hậu. Gánh nặng bệnh sốt xuất huyết toàn cầu đã tăng đáng kể trong vài thập kỷ qua do lượng mưa thay đổi và nhiệt độ tăng lên dẫn đến các đợt bùng phát trở nên khó dự đoán và thường xuyên hơn, với khoảng 50% dân số hiện được coi là có nguy cơ mắc bệnh.

Theo Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế, đến thời điểm này, biện pháp phòng bệnh sốt xuất huyết hiệu quả nhất vẫn là diệt muỗi, diệt lăng quăng/bọ gậy và tránh muỗi đốt.

Người dân cần đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng, ngủ màn kể cả ban ngày, mặc quần áo dài để tránh bị muỗi đốt, sử dụng các biện pháp xua muỗi như kem bôi, đèn hoặc vợt điện.

Quan trọng nhất là khi bị sốt cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời, không nên tự điều trị tại nhà vì dễ bỏ lỡ thời điểm phát hiện dấu hiệu cảnh báo của bệnh.

Mỗi gia đình hãy dành ít nhất 10 phút mỗi tuần để kiểm tra và loại bỏ các ổ bọ gậy trong các vật dụng chứa nước sinh hoạt, thau rửa, đậy nắp các bể nước, thả cá vào bể cảnh để tiêu diệt lăng quăng.

Đồng thời cần thay nước lọ hoa thường xuyên, nhỏ muối hoặc hóa chất vào các bát nước kê chân chạn, bể cảnh hoặc hòn non bộ; loại bỏ các vật liệu phế thải có thể đọng nước, lật úp các dụng cụ không sử dụng… để không tạo điều kiện cho muỗi đẻ trứng, phát triển.

Trước đó, để chủ động phòng, chống bệnh sốt xuất huyết, kiên quyết không để dịch bệnh bùng phát, lan rộng và kéo dài, ngay từ giữa tháng 8/2025, Bộ Y tế đã có văn bản đề nghị UBND tỉnh, thành phố thực hiện nghiêm Công điện số 116/CĐ-TTg ngày 20/7/2025 của Thủ tướng Chính phủ và tiếp tục chỉ đạo công tác phòng chống sốt xuất huyết trên địa bàn theo các văn bản Bộ Y tế đã hướng dẫn: Công văn số 2234/BYT-PB ngày 15/4/2025 và Kế hoạch số 833/KH-BYT ngày 20/6/2025.

Theo đó, Bộ Y tế đề nghị các tỉnh, thành phố tổ chức đánh giá tình hình dịch bệnh sốt xuất huyết trên địa bàn nhằm kịp thời đề xuất các biện pháp phòng, chống hiệu quả; đồng thời chủ động triển khai các giải pháp phòng, chống dịch và xử lý triệt để các ổ dịch, không để dịch bùng phát lan rộng.

UBND các tỉnh, thành phố giao trách nhiệm cụ thể cho các cấp chính quyền để chỉ đạo và huy động các ban, ngành, tổ chức chính trị, chính trị - xã hội, đặc biệt là huy động người dân, toàn thể cộng đồng phối hợp với ngành y tế triển khai chiến dịch vệ sinh môi trường, diệt lăng quăng (bọ gậy) đảm bảo tất cả các khu vực, các hộ gia đình tại vùng có dịch và có nguy cơ phải được kiểm tra, giám sát, xử lý các bể, dụng cụ chứa nước, các vật dụng, đồ phế thải, nơi sinh sản của muỗi để tiến hành các hình thức tiêu diệt lăng quăng (bọ gậy) theo hướng dẫn của ngành y tế.

Cùng đó chỉ đạo Sở Y tế tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ tình hình dịch bệnh nhằm phát hiện sớm các trường hợp mắc mới, tập trung vào những nơi có ổ dịch cũ, có nguy cơ bùng phát dịch...