TP.HCM có gì để thành 'siêu đô thị y tế' của Đông Nam Á?

Từ tháng 7/2025, TP.HCM chính thức bước vào giai đoạn lịch sử mới khi mở rộng địa giới hành chính, hợp nhất từ Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu.

Sự kiện này không chỉ đưa thành phố trở thành siêu đô thị hơn 14 triệu dân, mà còn mở ra tầm nhìn phát triển khu vực hoàn toàn mới, hướng đến vai trò trung tâm đa lĩnh vực của miền Nam.

Trong bức tranh chuyển mình ấy, y tế được xác định là trụ cột chiến lược hàng đầu. Hệ thống khám chữa bệnh đang “lột xác” mạnh mẽ cả về quy mô lẫn cách vận hành - từ mở rộng mạng lưới bệnh viện, đầu tư công nghệ, đến thu hút nhân lực chất lượng cao - để từng bước hiện thực hóa mục tiêu biến TP.HCM thành “siêu đô thị y tế” của Đông Nam Á.

Từ tâm dịch Covid-19 đến 'siêu đô thị y tế'

Ba năm sau đại dịch Covid-19, TP.HCM từng là tâm dịch lớn nhất cả nước đã có những bước hồi sinh mạnh mẽ. Sự hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu tạo nên một cấu trúc đô thị - công nghiệp - du lịch - y tế liên vùng hiếm có, trải dài từ trung tâm kinh tế TP.HCM đến vùng biển phía Đông Nam Bộ.

Nội dung Dự thảo Báo cáo Chính trị của Đại hội Đảng bộ TP.HCM lần thứ 1 nhiệm kỳ 2025-2030 đã phác họa một bức tranh toàn diện và đầy tham vọng cho ngành y tế thành phố. Khác với mục tiêu đơn thuần là phục vụ người dân, thành phố đã nâng tầm sứ mệnh, quyết tâm xây dựng TP.HCM thành trung tâm lớn về y tế chất lượng cao, hình thành các tổ hợp y tế gắn với đào tạo, nghiên cứu và phát triển nguồn nhân lực trình độ quốc tế; nâng cao chất lượng dân số.

Mục tiêu cốt lõi để hiện thực hóa tham vọng này nằm ở việc nâng cấp toàn diện hệ thống.

"Tập trung nâng cao năng lực hệ thống y tế, nhất là y tế dự phòng, y tế cơ sở, chuyên nghiệp hóa mạng lưới cấp cứu ngoại viện. Xây dựng hệ thống y tế tiên tiến, hiện đại, ứng dụng kỹ thuật, công nghệ cao, phát triển một số lĩnh vực tiếp cận trình độ công nghệ thế giới, hình thành trung tâm y tế chuyên sâu hướng tới mục tiêu là Trung tâm chăm sóc sức khỏe khu vực ASEAN", dự thảo nhấn mạnh.

Bệnh viện Đa khoa khu vực Thủ Đức - một trong ba bệnh viện cửa ngõ TP.HCM được đầu tư xây dựng hàng nghìn tỷ đồng. Ảnh: Quỳnh Danh.

Để làm được điều đó, thành phố cam kết thực hiện cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để phát triển các tổ hợp y tế chuyên sâu, kỹ thuật cao, y học cổ truyền, nhằm tạo ra những cơ sở khám chữa bệnh hàng đầu, thu hút bệnh nhân trong và ngoài nước.

Cùng với đó, việc cải tạo, nâng cấp, đầu tư mới các bệnh viện hiện hữu và đặc biệt là đẩy nhanh tiến độ các bệnh viện cửa ngõ được xem là nhiệm vụ cấp bách. Nhiệm vụ này đi kèm với việc xây dựng chuỗi cung ứng thiết bị y tế và dược phẩm, để đảm bảo tính tự chủ và chất lượng dịch vụ.

Sự quyết tâm của TP.HCM được thể hiện rõ nét qua các chỉ tiêu định lượng cụ thể, có tính cạnh tranh cao so với các siêu đô thị trong khu vực. Thành phố đặt ra mục tiêu đầy thách thức cho đến năm 2030:

• Chỉ số về nguồn nhân lực sẽ đạt 21 bác sĩ/10.000 dân và 35 điều dưỡng/10.000 dân. Cùng lúc, số giường bệnh được nâng lên 35,1 giường bệnh/10.000 dân(không bao gồm giường bệnh trạm y tế, bệnh viện quân đội).
• Về bảo hiểm, tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế được yêu cầu đạt trên 95% vào năm 2026, hướng tới mục tiêu bao phủ toàn dân vào năm 2030, củng cố nền tảng an sinh xã hội vững chắc.

Điểm sáng đột phá mang tính nhân văn và ứng dụng công nghệ chính là cam kết về chăm sóc sức khỏe toàn dân. Dự thảo khẳng định từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần và được lập sổ sức khỏe điện tử để quản lý sức khỏe theo vòng đời.

Đây là sự chuyển dịch chiến lược từ mô hình bị động điều trị bệnh sang mô hình chủ động quản lý và phòng ngừa bệnh tật dựa trên dữ liệu.

Bệnh viện tuyến chuyên sâu ở TP.HCM được đầu tư máy móc thiết bị hàng chục tỷ đồng. Ảnh: Khương Nguyễn.

Song song với việc phổ cập chăm sóc, yếu tố công nghệ được đặt lên hàng đầu. Thành phố sẽ đẩy mạnh chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong khám chữa bệnh và quản lý thông tin y tế.

Việc này sẽ được bổ trợ bằng việc thí điểm mô hình Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) đa chức năng và phát triển y tế cơ sở toàn diện, hiệu quả. Tạo ra mạng lưới y tế dự phòng đủ sức đối phó với các tình huống khẩn cấp, học từ những kinh nghiệm xương máu trong các đợt bùng phát dịch bệnh đã qua.

Chiến lược "săn đầu người"

Để thành trung tâm y tế khu vực ASEAN, việc giữ chân và thu hút nhân tài là yếu tố then chốt. Dự thảo Báo cáo nhấn mạnh mục tiêu xây dựng thành phố thành trung tâm đào tạo nguồn nhân lực y tế khu vực ASEAN.

Đây không chỉ là vấn đề quy mô đào tạo mà còn là chất lượng đầu ra. Để thực hiện mục tiêu này, thành phố cần tạo cơ chế, chính sách thu hút chuyên gia, bác sĩ, điều dưỡng giỏi.

Đây là cuộc đua cạnh tranh gay gắt với các thành phố lớn khác trong khu vực, đòi hỏi thành phố phải có chính sách đãi ngộ vượt trội. Từ đó, biến môi trường y tế TP.HCM thành điểm đến hấp dẫn cho những nhân tài hàng đầu.

Về nguồn vốn đầu tư, Báo cáo xác định xã hội hóa là giải pháp then chốt để giải quyết bài toán thiếu hụt nguồn lực xây dựng bệnh viện. Thành phố sẽ đẩy mạnh xã hội hóa đầu tư các bệnh viện, cơ sở khám chữa bệnh ngoài công lập chất lượng cao, bao gồm cả mô hình bệnh viện liên doanh, liên kết.

Trung tâm y tế Đặc khu Côn Đảo được đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị hiện đại. Ảnh: Quỳnh Danh.

Việc mở cửa này không chỉ giảm gánh nặng ngân sách mà còn giúp thành phố nhanh chóng tiếp thu công nghệ, trang thiết bị và kinh nghiệm quản lý quốc tế, tăng tốc quá trình hình thành các tổ hợp y tế đẳng cấp.

Kế hoạch phát triển đột phá được xây dựng trên nền tảng nhìn nhận thẳng thắn những hạn chế trong nhiệm kỳ 2020-2025. Báo cáo chỉ ra thành phố vẫn đang đối diện với việc thiếu nguồn lực để giải quyết hiệu quả những vấn đề cơ bản, cấp bách như xây dựng bệnh viện, trường học.

Một thách thức khác mang tính xã hội lâu dài là vấn đề dân số. Báo cáo nêu rõ thành phố chưa quan tâm đúng mức đến một số vấn đề xã hội cấp thiết, nhất là chất lượng dân số. Hơn nữa, trong giai đoạn tới, cả nước vẫn đối mặt với thách thức về xu hướng già hóa dân số và nguy cơ dịch bệnh.

Do đó, việc nâng cao chất lượng dân số được xem là một nhiệm vụ chiến lược đi kèm với phát triển y tế. Thành phố sẽ thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng dân số, bao gồm khám sàng lọc cho trẻ sơ sinh, và tăng tỷ lệ sử dụng bảo hiểm y tế.

Điều này nhằm đảm bảo sức khỏe cộng đồng được chăm sóc và quản lý theo suốt vòng đời, từ đó nâng cao hiệu quả bảo vệ, chăm sóc sức khỏe, tầm vóc, tuổi thọ, chất lượng cuộc sống của người dân đã được thành phố đặt ra từ nhiệm kỳ trước.

Những bước đi mạnh mẽ trong đào tạo nhân lực, chuyển đổi số và thu hút đầu tư y tế quốc tế cho thấy TP.HCM đang tái định vị vai trò của mình trên bản đồ khu vực. Từ trung tâm kinh tế năng động, thành phố đang dần trở thành điểm hội tụ của tri thức, công nghệ và chăm sóc sức khỏe chất lượng cao, khẳng định vị thế siêu đô thị y tế tiên phong của Đông Nam Á.