 |
Trong quá khứ, xe điện đã tồn tại. Chiếc xe điện đầu tiên được nhà phát minh Gustave Trouvé chế tạo vào năm 1880. Tuy nhiên, vào năm 1920, hãng Ford sản xuất xe xăng với giá rẻ khiến xe xăng trở nên phổ biến hơn, tác động rất lớn tới xe điện. Thời điểm đó, xăng dầu cũng bớt đắt đỏ, trạm xăng mọc lên nhiều hơn, tiện lợi cho người dùng. Do đó, xe điện dần bị lãng quên.
Những năm trở lại đây, dưới áp lực của bộ luật khí thải ngày càng khắt khe tại châu Âu, nhiều hãng xe đã phải tìm cách cắt giảm lượng khí thải bằng cách loại bỏ động cơ hút khí tự nhiên, chuyển sang động cơ tăng áp hoặc hybrid rồi dịch chuyển dần sang xe điện.
Xu hướng dịch chuyển dần sang xe điện của những nhà sản xuất ôtô truyền thống
Mặc dù là hãng ôtô lớn mạnh nhất thế giới, Toyota lại là một trong những tập đoàn chậm chân nhất trong cuộc đua chuyển hóa đội hình sang xe điện. Trước đó, trong một khẳng định với các cổ đông của mình ở một cuộc họp năm 2021, Toyota vẫn chưa tin việc xe điện sẽ giúp hạn chế xả thải carbon.
Ông Akio Toyoda - Giám đốc Điều hành Toyota còn cho rằng việc biến nền công nghiệp ôtô Nhật Bản thành ngành công nghiệp xe điện thuần túy có thể khiến cả nước mất 5,5 triệu việc làm, tổng sản lượng xe toàn ngành giảm 8 triệu đơn vị vào giai đoạn 2030.
Tuy nói một đằng, Toyota cũng thừa hiểu việc không đi theo xu hướng điện hóa có thể khiến hãng xe Nhật Bản rơi vào khủng hoảng, khi mà toàn thế giới đang lên cơn sốt xe điện.
Không quá lâu sau những chia sẻ của ông Akio Toyoda, trong một sự kiện trực tuyến, Toyota và Lexus đã giới thiệu cùng lúc 15 mẫu concept chạy điện, chính thức tham gia vào cuộc chiến xe điện.
 |
| Dải sản phẩm xe điện mới của Toyota được công bố vào cuối năm 2021. Ảnh: Toyota. |
Trong khi Toyota không mặn mà thì Tesla đã đi trước cả chục năm với việc ngay từ khi ra đời đã bỏ qua ôtô truyền thống và ngay lập tức bắt tay vào sản xuất xe điện. Tới nay, các hãng xe truyền thống lại nhìn Tesla như một đối thủ lớn cần phải vượt qua trong cuộc đua ôtô chạy điện, và chi hàng tỷ USD vào chiến trường mới.
Các hãng xe Mỹ khác cũng đang dần bắt kịp trong việc chạy đua trong phân khúc xe điện. Ford đã tăng gấp đôi kế hoạch ban đầu cho năm 2023 và bày tỏ mục tiêu sản xuất đến 600.000 chiếc xe điện mỗi năm.
General Motors đã quyết định đầu tư 51 triệu USD cho xưởng đúc khuôn nhôm tại Bedford, bang Indiana, Mỹ để lắp đặt các thiết bị hiện đại mới. Khoản đầu tư sẽ hướng tới việc hỗ trợ sản xuất các bộ phận cho mẫu xe Chevrolet Silverado thuần điện sắp ra mắt và các bộ phận khác.
Hãng xe Blue Oval còn đặt mục tiêu trở thành nhà sản xuất xe điện lớn thứ hai trong vòng vài năm tới.
Những hãng xe sang, siêu xe hay xe siêu sang cũng không thể đứng ngoài vòng xoáy xe điện. Các nhà sản xuất ôtô truyền thống tại châu Âu đã bắt đầu ra mắt những mẫu xe điện thương mại trong năm nay. Điển hình như Mercedes-Benz EQS, Porsche Taycan và Audi E-Tron. Lamborghini công bố sẽ ra mắt mẫu xe thuần điện của riêng mình vào năm 2027. Hãng xe siêu sang như Rolls-Royce cũng đang rục rịch ra mắt mẫu xe thuần điện Spectre trong thời gian tới.
 |
| Rolls-Royce Spectre sẽ là mẫu xe siêu sang thuần điện đầu tiên của hãng xe Anh quốc. Ảnh: Rolls-Royce. |
Sở dĩ việc chuyển đổi sang xe điện của những thương hiệu siêu xe có phần chậm hơn các nhà sản xuất ôtô truyền thống nằm ở một yếu tố chính: âm thanh. Việc sử dụng động cơ thuần điện sẽ không tạo ra tiếng gầm gừ phát ra từ hệ thống ống xả như động cơ đốt trong, vốn tạo nên sự phấn khích trong việc cầm lái siêu xe.
Tuy nhiên, dưới áp lực của bộ luật khí thải khắt khe, những hãng xe này sẽ phải chuyển đổi sang xe điện trong thời gian tới nhằm tránh việc bị khai tử ở nhiều thị trường, điển hình như Audi R8 đã bị khai tử tại Australia do không đáp ứng đủ tiêu chuẩn về khí thải.
Chính sách mở đường cho xe điện tại nhiều quốc gia
Chính phủ Nhật đã đề xuất kế hoạch giảm mạnh xả thải khí nhà kính tới 2030 và hoàn toàn không xả thải carbon trong nền công nghiệp ôtô từ 2050 trở đi, chính vì thế, giải pháp duy nhất là xe điện.
Vào ngày 22/11/2021, Thủ tướng Anh Boris Johnson ra quyết định những ngôi nhà và tòa nhà được xây mới, điển hình như siêu thị, nơi làm việc và khu vực đang được cải tạo lại phải lắp đặt trạm sạc cho xe điện vào năm tới.
Dự kiến quốc gia này có thêm 145.000 trạm sạc/năm, nhắm tới mục tiêu chuyển đổi sang xe điện 100% vào năm 2030. Tính đến nay, Anh đã xây dựng được hơn 250.000 trạm sạc trên khắp cả nước.
 |
| Anh là quốc gia đi đầu tại châu Âu trong việc mở đường cho xe điện. Ảnh: Range Rover. |
Tại Mỹ, Tổng thống Joe Biden đã lên kế hoạch đầu tư 174 tỷ USD để phát triển thị trường xe điện tại đây. Số tiền này được chính quyền sử dụng để đầu tư cơ sở vật chất, khuyến khích người dân chuyển sang sử dụng xe điện và là một phần của chương trình chống biến đổi khí hậu.
Từ đó, tổng thống Mỹ hy vọng có thể giúp giá xe điện dễ tiếp cận hơn. Bên cạnh đó là mục tiêu xây dựng mạng lưới trạm sạc lớn nhất thế giới với 500.000 trạm sạc trong thập kỷ tới để giúp người dân tự tin hơn trong việc sử dụng xe điện. Đồng thời ông Biden kêu gọi chính phủ tài trợ cho các đơn vị sản xuất pin năng lượng mới, vốn là chìa khóa để tăng cường sản xuất xe điện tại Mỹ.
Khác với nhiều quốc gia trên, Việt Nam vẫn chưa có chính sách cụ thể trong việc mở đường cho xe điện.
Làn sóng loại bỏ xe xăng, chuyển sang xe điện
Tại CES 2022, đến cuối năm nay, VinFast tuyên bố sẽ trở thành hãng xe đầu tiên trên giới trở thành hãng xe thuần điện. Ngoài thị trường nội địa, dải sản phẩm xe sử dụng động cơ đốt trong hiện tại của VinFast vẫn chưa có thành tựu nào nổi bật trên thương trường quốc tế.
Thiệt hại của việc dừng sản xuất xe động cơ đốt trong của VinFast sẽ "nhẹ nhàng" hơn rất nhiều so với các hãng xe lâu đời, vốn bán ra hàng triệu ôtô mỗi năm trên khắp thế giới.
 |
| VinFast là đơn vị tiên phong trong việc loạt bỏ xe xăng, chuyển sang xe điện. Ảnh: VinFast. |
Một số hãng lớn trên thế giới cũng từng tuyên bố kế hoạch điện hóa 100% các dòng xe nhưng lịch trình chuyển đổi đều diễn ra sau VinFast. Và trên thực tế, việc điện hóa 100% các dòng xe không hẳn là dừng sản xuất toàn bộ xe sử dụng động cơ đốt trong. Mercedes-Benz từng tuyên bố sẽ chuyển 100% sang xe điện vào năm 2030.
Tất nhiên nói như vậy không phải VinFast sẽ rộng đường phát triển, bởi thị trường xe điện sẽ ngày càng trở nên sôi động và chật chội hơn. Các hãng công nghệ lớn trên thế giới đều nuôi tham vọng sản xuất ôtô điện, từ Apple, Samsung cho tới Huawei hay Xiaomi. Ngoài Tesla, nhiều thương hiệu mới sẽ ra đời và ngay lập tức sản xuất ôtô điện, thay vì có một bước đệm kéo dài 4 năm như VinFast.
Các hãng ôtô lâu đời trên thế giới không ngay lập tức khai tử xe động cơ đốt trong, nhưng cũng sớm có những sản phẩm thuần điện ở các phân khúc chiến lược, và với nguồn lực cộng với kinh nghiệm vốn có, đây sẽ là những cái tên đáng chú ý nhất trong thế giới xe điện.
