'Xích’ iPhone vào tường để cai nghiện điện thoại

Tiffany Ng (24 tuổi), cây viết công nghệ và văn hóa tại New York (Mỹ), quyết định làm điều mà cô gọi là “thuần hóa con thú nhỏ”, bằng cách xích chiếc iPhone của mình vào tường. Cô nhận ra mình dành quá nhiều thời gian nhìn vào màn hình.

Theo khảo sát của Pew Research cuối năm 2023, hơn 40% người trưởng thành Mỹ và 62% người dưới 30 tuổi, cho biết họ dùng điện thoại “gần như liên tục”. Một nghiên cứu khác của Gallup năm 2022 cũng cho thấy 81% người Mỹ dưới 30 tuổi cảm thấy bản thân “dùng điện thoại quá nhiều”.

Thay vì vứt bỏ smartphone, một số người trẻ đang “hóa giải” sự lệ thuộc bằng những cách sáng tạo như gắn điện thoại lên tường, tạo giá treo như điện thoại bàn, hoặc giới hạn phạm vi sử dụng để mô phỏng cảm giác “gác máy” sau cuộc gọi, theo Business Insider.

Mệt mỏi vì giam cầm bởi điện thoại

Maddie DeVico (31 tuổi), làm việc trong ngành phần mềm ở Denver (Mỹ), nói rằng cô từng cảm thấy “bị giam cầm” khi kết nối liên tục. Cô nhớ về chiếc điện thoại bàn thời thơ ấu ở New Jersey (Mỹ), khi “kết thúc cuộc gọi là thật sự kết thúc”.

DeVico lấy đất sét nặn một chiếc dock treo tường gần bếp, và mỗi khi hết giờ làm, cô đặt điện thoại vào đó. Sau vài ngày đầu chật vật, cô dần quen với việc đặt điện thoại xuống và không còn với tay tìm nữa. Kết quả, thời gian sử dụng điện thoại của cô giảm 3 tiếng mỗi ngày. Bạn bè đã quen với việc không được phản hồi ngay lập tức, còn cô có thêm thời gian nấu ăn, làm vườn.

Catherine Goetze tạo một chiếc điện thoại quay số cổ kết nối Bluetooth với iPhone. Ảnh: Yasara Gunawardena/BI.

Sau khi chia sẻ video về chiếc dock trên TikTok, DeVico nhận về gần một triệu lượt xem và hàng trăm bình luận từ những người muốn “trở lại với cuộc sống giản dị hơn”.

Theo nhà tâm lý học Yalda Uhls. Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Học giả và Người kể chuyện (UCLA), việc tạo khoảng cách vật lý giữa người và điện thoại giúp cải thiện đáng kể khả năng tập trung.

“Nếu điện thoại nằm trong tầm tay, bạn sẽ luôn nghĩ đến nó. Chỉ khi tách ra, não bộ mới thật sự được nghỉ”, bà nói.

Uhls cho biết Gen Z và Gen Alpha nhận thức rõ mình đang dùng điện thoại quá nhiều, nhưng đồng thời cảm thấy thiếu thốn các kết nối “thật”. Nhiều người vì thế tìm cách “cai nghiện công nghệ”, như sử dụng điện thoại nắp gập, “điện thoại ngu” đến các buổi biểu tình chống công nghệ như cuộc “xét xử Apple” đập nát iPhone ở New York.

Với Tiffany Ng, “xích iPhone vào tường” chỉ là một trong nhiều thử nghiệm được cô thực hiện. Trước đó, cô từng in trang “For You” của TikTok ra giấy để đọc như báo, hoặc gửi thư bằng chim bồ câu thay vì tin nhắn.

Làm chủ smartphone thay vì bị dẫn dắt

Song, không phải ai “hoài cổ” cũng quay lưng với công nghệ. Catherine Goetze, nhà sáng tạo nội dung AI và người sáng lập thương hiệu CatGPT, đã chế tạo một chiếc điện thoại quay số cổ kết nối Bluetooth với iPhone.

Khi có cuộc gọi đến, “điện thoại bàn” reo chuông như xưa, giúp cô không phải nhìn vào màn hình và đối mặt với hàng loạt thông báo. Cô còn cài đặt phím sao (*) để kích hoạt Siri, cho phép gọi tên liên hệ mà không cần tra danh bạ.

Maddie DeVico tự làm đế điện thoại treo tường để cô có thể treo điện thoại lên. Ảnh: Yasara Gunawardena/BI.

Khi video của Goetze lan truyền trên mạng, hàng nghìn người tỏ ra hứng thú. Cô sau đó lập dự án Physical Phones, bán các mẫu điện thoại tương tự. Trong 72 giờ đầu mở bán, dự án đã thu về 118.000 USD tiền đặt trước.

“Không ai thực sự muốn ném smartphone xuống sông cả. Chúng ta chỉ đang tìm cách dùng công nghệ một cách có ý thức hơn, để làm chủ, thay vì bị dẫn dắt”, Goetze nói.

Những thử nghiệm “xích điện thoại”, “gác máy thật” hay “appstinence” (tạm dịch: “ăn kiêng ứng dụng”) phản ánh tâm thế mới của thế hệ trẻ, không muốn cắt đứt hoàn toàn với công nghệ, nhưng khao khát sống chậm hơn, có chiều sâu hơn.

“Tôi không muốn nghe quá kịch tính, nhưng cuối cùng tôi cũng có cảm giác mình đang thật sự quay về với đời sống”, Tiffany Ng nói.