Chuyện ai cũng được giấy khen và nhận định học giỏi chỉ làm thuê

Liên quan bức ảnh "cả lớp nhận giấy khen, chỉ mình em lẻ loi" được chia sẻ trên mạng, nhiều bình luận, quan điểm bày tỏ về câu chuyện thành tích trong giáo dục.

Những ý kiến như "học giỏi làm thuê", "ngày xưa học sinh giỏi thực chất, ngày nay học sinh giỏi hình thức" gây nhiều tranh luận.

Cô Nguyễn Huyền Thảo - giáo viên trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa, TP.HCM. Ảnh: NVCC.

"Học sinh ngày xưa mới giỏi thực chất" liệu có đúng?

Đầu tiên, chúng ta phải thừa nhận trẻ em và giới trẻ bây giờ giỏi hơn xưa là điều tất nhiên. Người lớn đừng giữ quan điểm ngày xưa ít giấy khen nên giỏi thực chất, bây giờ giấy khen quá nhiều do bệnh thành tích trong giáo dục.

Xã hội hiện nay đầy đủ và thuận lợi hơn nhiều so với thế hệ trước. Khi đất nước gặp chiến tranh, chúng ta không có điều kiện hoà nhập thế giới, học hành và thể hiện hết khả năng vốn có.

Học sinh bấy giờ chỉ có con đường duy nhất thể hiện năng lực là "học giỏi sẽ có tất cả". Hoạt động chủ yếu của nhà trường xoay quanh học hành, thi cử. Chúng ta ít có sân chơi, cuộc thi nhiều như bây giờ. Học sinh không có điều kiện nhận bằng khen khi chưa có quyển vở trắng thơm in màu mực mới.

Xã hội hiện đại đã có điều kiện sống tốt, đầy đủ và tiện nghi hơn. Thế hệ học sinh, sinh viên hội nhập, tham gia các cuộc thi, trao đổi, giao lưu văn hóa trong khu vực, thế giới. Mỗi một cuộc thi có tiêu chí riêng, hướng đến năng lực khác nhau. Học sinh có cơ hội thể hiện năng lực bản thân, được công nhận thông qua giải thưởng và giấy khen.

Mặt khác, chương trình học tập ngày nay nhiều và nặng hơn so với trước đây. Điều kiện học tập của các em cũng tốt hơn nhờ sự quan tâm, đầu tư từ Nhà nước, xã hội hóa giáo dục. Học sinh được chăm lo tốt, trải nghiệm với nhiều môi trường, thử thách khác nhau, hình thành năng lực, phẩm chất riêng.

Chúng ta phải thừa nhận học sinh ngày nay rất giỏi, đa tài, đa năng hơn so với thế hệ trước, nhất là lĩnh vực ngoại ngữ và tin học. Các em năng động nên đạt thành tích chứ không phải "căn bệnh" này đang trầm trọng tới mức đi học là được giấy khen.

Người lớn cần nhìn nhận, đánh giá các vấn đề giáo dục một cách khách quan, công tâm, trách việc làm tổn thương con trẻ, khiến thầy cô chạnh lòng. Chúng ta cần nhìn nhận rõ ràng điều này để những tờ giấy khen không bị mang tội.

Cô Huyền Thảo cho rằng nhiều em học giỏi nhưng hạn chế về kỹ năng mềm, giao tiếp xã hội, khả năng ứng biến nhanh nhạy. Ảnh: Như Ý.

Giấy khen không phải thước đo của thành công

Giấy khen để biểu dương học sinh đạt kết quả tốt trong học tập và rèn luyện, ghi nhận nỗ lực của các em trong quá trình khám phá bản thân, định hình nhân cách. Giấy khen không phải kết quả sau cùng để đánh giá sự thành, bại của con người.

Nhiều ý kiến bình luận cho rằng học giỏi chỉ là nhân viên, làm thuê. Điều này cần hiểu rõ, học giỏi về tri thức còn kỹ năng quản lý bao gồm nhiều yếu tố khác. Thực tế, nhiều em học giỏi nhưng hạn chế về kỹ năng mềm, giao tiếp xã hội, khả năng ứng biến nhanh nhạy.

Những bạn điểm số không cao vì nhiều lý do, nhưng có khả năng giao tiếp, mối quan hệ xã hội tốt, uy tín, thường dễ thành công hơn so với bạn tập trung cho tri thức.

Tuy nhiên, điều này không thể đánh đồng với suy nghĩ học giỏi chỉ làm thuê. Bởi, nhiều học sinh ngày nay không chỉ học tốt, mà còn tham gia hoạt động xã hội, kỹ năng mềm tốt.

Nhiều năm dạy học, chứng kiến mỗi học sinh có tố chất đặc biệt khác nhau, tôi thấy hạn chế lớn nhất của các em là kỹ năng giao tiếp. Đôi lúc, các em trình bày, diễn đạt bằng ngôn ngữ nói không tốt bằng viết.

Vì vậy, người lớn cần thay đổi suy nghĩ và quan điểm phiến diện về việc học không tốt thì làm quản lý. Nhận định không đúng này khiến xã hội nghĩ sai, hiểu sai, vô tình khiến các em tổn thương, tác động đến hành động, suy nghĩ trong việc học.

Dù thế nào, việc học, rèn luyện kỹ năng phù hợp học sinh là điều trường học cần làm, giúp các em khám phá bản thân, lựa chọn con đường nghề nghiệp riêng. Đã đến lúc xã hội cần thay đổi quan điểm về việc học, đặc biệt trong bối cảnh đổi mới giáo dục đang diễn ra.