Chỉ dùng ít phút nhưng một chiếc ống hút nhựa cần 200-500 năm để phân hủy. Nhiều giải pháp đã được cân nhắc nhằm thay thế vật dụng gây ô nhiễm môi trường này, trong đó có ống hút giấy.

Có nhiều lý do để các doanh nghiệp trong ngành hàng tiêu dùng nhanh hướng về ống hút giấy.

Nhựa dùng một lần được liệt kê vào danh sách những chất thải khó phân hủy nhất và là nguyên nhân tạo nên các đại dương ngập rác. Dù vậy, theo thống kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường, rác thải nhựa vẫn đổ ra biển Việt Nam với số lượng đáng báo động - hơn 2.000 tấn mỗi ngày.

Thực tế, chưa có con số thống kê cụ thể của từng loại rác nhưng có thể hình dung trong khối lượng rác thải kể trên, chiếm tỷ lệ không nhỏ là ống hút nhựa. Mất từ 200 đến 500 năm để “biến mất” - ống hút nhựa xếp thứ 6 trong các loại rác khó phân huỷ, góp phần làm nghiêm trọng hơn thảm họa “ô nhiễm trắng” (ô nhiễm môi trường do chất thải nhựa và túi nylon).

Các tổ chức môi trường quốc tế cũng như nhiều quốc gia đang kêu gọi người dân hạn chế sử dụng ống hút nhựa, trước hết là cắt giảm tiêu thụ và sau đó là dùng giải pháp thay thế.

Hưởng ứng lời kêu gọi này, ngày càng nhiều sáng kiến và giải pháp được các cá nhân và tổ chức đưa vào áp dụng. Đơn cử, ống hút làm từ inox, thủy tinh, tre... sau khi dùng xong có thể vệ sinh để sử dụng tiếp. Ống hút làm từ giấy, cỏ, bột gạo... là những sản phẩm dùng một lần, có thể phân hủy nhanh.

Với các doanh nghiệp, đặc biệt là trong ngành hàng tiêu dùng nhanh, việc lựa chọn giải pháp thay thế ống hút nhựa cần cân nhắc trên nhiều khía cạnh hơn. Một bài toán khiến doanh nghiệp trăn trở là “nên chọn nguyên liệu gì để thay thế ống hút nhựa?”.

Nghiên cứu của Đại học Humboldt State (Mỹ) công bố năm 2019 cho thấy lượng khí thải trong quá trình sản xuất ống hút giấy thấp hơn nhiều so với ống hút nhựa, trong khi ống hút inox cao gấp 150 lần, thủy tinh 45 lần và tre khoảng gần 27 lần. Chưa kể, ống hút làm bằng inox và thủy tinh tiêu tốn rất nhiều năng lượng để sản xuất (lần lượt cao gấp 89 lần và hơn 40 lần so với ống hút nhựa). Ngay cả với ống hút bằng tre, năng lượng và tài nguyên cần đến cũng cao hơn ống hút nhựa gần 28 lần. Nếu xét ở khía cạnh này, ống hút giấy là lựa chọn tối ưu nhất khi chỉ tiêu tốn 50% năng lượng để sản xuất so với ống hút nhựa.

Việc chọn được nguyên liệu thay thế ống hút nhựa chỉ là bước đầu để hiện thực hóa mục tiêu bảo vệ môi trường. Thực tế, doanh nghiệp phải đối mặt không ít thách thức trong quá trình chuyển đổi. Đơn cử, thay thế ống hút giấy đồng nghĩa với chi phí sản xuất tăng lên, nguồn nguyên liệu đòi hỏi phải đảm bảo chất lượng, an toàn cho người tiêu dùng và không gây hại môi trường lần nữa.

Tuy nhiên xét về tính chất của việc đóng gói, vận chuyển thì đây là lựa chọn phù hợp hơn cả. Ống hút giấy cũng rất thân thiện với môi trường khi chỉ mất từ 6 đến 12 tuần để phân hủy trong tự nhiên. Đây là hai trong nhiều ưu điểm lớn để doanh nghiệp chọn ống hút giấy và đưa vào quy trình sản xuất.

Dù mang theo nỗ lực của doanh nghiệp, những chiếc ống hút giấy vẫn có thể không được đón nhận. Thực tế, ống hút giấy khiến người tiêu dùng lo ngại về việc làm thay đổi hương vị thức uống. Không ít người cho rằng ống hút giấy chỉ mang đến lợi ích môi trường chứ chưa thực sự tiện dụng.

Không thể phủ nhận ống hút giấy còn nhiều hạn chế, “lợi” nhưng chưa “tiện”. Tuy nhiên cân đo giữa sự tiện lợi trước mắt và lợi ích môi trường lâu dài, đây là một trong những giải pháp phù hợp để doanh nghiệp trong ngành hàng tiêu dùng bắt tay vào hành trình phát triển bền vững, hướng đến mục tiêu bảo vệ hành tinh xanh.

Để hạn chế tối thiểu tác hại của ống hút nhựa dùng một lần, bên cạnh việc thay thế bằng ống hút giấy, doanh nghiệp cũng như người tiêu dùng cần có ý thức phân loại rác.

Nhiếp ảnh gia Nguyễn Việt Hùng (Lekima Hùng) - người được biết đến với “hành trình 7.000 km săn rác” - từng chứng kiến nhiều cảnh tượng ám ảnh về rác thải ở những nơi anh đi qua. "Có đến 80-90% người cho rằng việc phân loại rác tại nhà không có ý nghĩa vì tất cả rồi lại gom vào một chỗ. Trong quá trình xuyên Việt, tôi đi qua rất nhiều bãi rác và chứng kiến những người ‘sống nhờ rác’. Mỗi tháng thu nhập chỉ 2-3 triệu đồng nhưng họ có thể bị chảy máu tay, bị ngất vì thuốc trừ sâu hoặc làm việc đến 3-4h sáng mới có thể về với con. Việc phân loại rác tại nhà không chỉ giúp họ đỡ khổ, được về nhà sớm hơn, mà còn tạo điều kiện để rác được tái chế”, nhiếp ảnh gia chia sẻ.

Tại Việt Nam, Nestlé Milo là thương hiệu tiên phong áp dụng ống hút giấy cho toàn bộ sản phẩm uống liền - bước đi chiến lược nhằm hiện thực hóa cam kết của Tập đoàn Nestlé: Đến năm 2025, 100% bao bì của Nestlé có thể tái chế hoặc tái sử dụng. Cam kết này đi cùng tầm nhìn “không bao bì nào của Nestlé, kể cả bao bì nhựa, bị chôn lấp hoặc trở thành rác thải”.

Dù vậy, với những hộp sữa uống mỗi ngày, khi trẻ đã quen dùng ống hút nhựa thì việc doanh nghiệp chuyển sang ống hút giấy có thể kéo theo nhiều khó khăn về tính tiện dụng.

Chị Anh Thư (quận 4, TP.HCM) khá bất ngờ khi biết thông tin Nestlé Milo chuyển sang dùng ống hút giấy trên sản phẩm sữa uống liền. Ban đầu chị lo ngại ống hút giấy sẽ ảnh hưởng đến việc thưởng thức sữa hàng ngày của con trai, nhưng sau khi trải nghiệm chị thấy rằng: “Ống hút giấy của Milo có thể gập lại như bình thường mà lại khá chắc chắn. Uống một thời gian thì ống hút mềm đi nhưng đây là bản chất của sản phẩm thân thiện với môi trường, mình giải thích một chút cho con hiểu thì con vẫn vui vẻ uống”, chị Thư chia sẻ.

Để mang đến trải nghiệm tốt nhất cho người tiêu dùng, đặc biệt là trẻ em, Nestlé Milo đưa ra các khuyến nghị và hướng dẫn sử dụng ống hút giấy, đồng thời không ngừng nghiên cứu, cải tiến thiết kế, chất liệu để sản phẩm ngày càng tốt hơn.

Theo ông Ali Abbas - Giám đốc Ngành hàng Milo và sữa, Công ty Nestlé Việt Nam - với những doanh nghiệp trong ngành hàng tiêu dùng nhanh và sữa, sự đón nhận của phụ huynh và trẻ đóng vai trò then chốt để doanh nghiệp có động lực duy trì lâu dài các giải pháp xanh, từ đó loại bỏ hoàn toàn đồ nhựa dùng một lần. Là nhãn hàng sữa nước đầu tiên áp dụng ống hút giấy cho toàn bộ sản phẩm uống liền, Nestlé Milo hiểu được những thách thức ban đầu, đặc biệt trong việc tạo dựng một thói quen mới cho người tiêu dùng.

“Sự thấu hiểu của phụ huynh về giá trị môi trường của ống hút giấy và không ngại giúp trẻ làm quen với giải pháp xanh là rất quan trọng”, ông Ali Abbas nhấn mạnh.

Chiếc ống hút tuy nhỏ nhưng có thể tác động đến màu xanh của trái đất. Nói không với ống hút nhựa và đồ nhựa dùng một lần, mỗi cá nhân không chỉ góp phần bảo vệ môi trường mà còn lan tỏa thói quen tiêu dùng có trách nhiệm cho những người xung quanh cũng như thế hệ tương lai.