Hàng nghìn người Anh kiện Johnson & Johnson vì phấn rôm gây ung thư

J&J phải đối mặt với nhiều kiện tụng trong thời gian gần đây. Ảnh: Reuters.

Hơn 3.000 người ở Anh đang khởi kiện tập thể công ty dược phẩm Mỹ Johnson & cJohnson (J&J), cho rằng hãng cố tình bán phấn rôm trẻ em chứa bột talc nhiễm amiăng, một chất có thể gây ung thư, và che giấu rủi ro này trong suốt nhiều thập kỷ, The Guardian đưa tin.

Bị cáo buộc gây ung thư

Theo đơn kiện nộp lên Tòa án Tối cao London, nhóm nguyên đơn cáo buộc họ hoặc người thân đã mắc các bệnh ung thư buồng trứng và ung thư trung biểu mô (mesothelioma) do sử dụng phấn rôm Johnson’s Baby Powder. Họ yêu cầu J&J bồi thường thiệt hại với tổng giá trị ước tính hơn 1 tỷ bảng Anh.

Vụ kiện được khởi xướng bởi công ty luật KP Law, chuyên xử lý các vụ kiện tập thể chống lại các tập đoàn lớn. Hồ sơ cho thấy các bị đơn gồm Johnson & Johnson, công ty con Johnson & Johnson Management và Kenvue UK, đơn vị hiện quản lý các sản phẩm tiêu dùng của hãng. Các luật sư đại diện từ công ty KP Law cho rằng cả ba đều phải chịu trách nhiệm.

Nhóm nguyên đơn cáo buộc J&J đã biết về nguy cơ nhiễm amiăng trong bột talc từ lâu nhưng cố tình che giấu. Dù công ty đã thay thế talc bằng tinh bột ngô và dừng hoàn toàn việc sản xuất, kinh doanh phấn rôm chứa talc vào năm 2023, ba năm sau khi ngừng bán tại Mỹ và Canada, họ vẫn bác bỏ mọi cáo buộc.

Nhóm nguyên đơn cho rằng J&J đã biết về nguy cơ nhiễm amiăng trong bột talc từ lâu nhưng cố tình che giấu. Ảnh: Reuters.

Đại diện Kenvue, công ty được tách ra từ J&J hai năm trước và hiện chịu trách nhiệm xử lý các vụ kiện liên quan talc bên ngoài Mỹ và Canada, khẳng định talc sử dụng trong sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn an toàn, không chứa amiăng và không gây ung thư.

Talc là khoáng chất tự nhiên được khai thác từ lòng đất. Tuy nhiên, theo luật sư Michael Rawlinson KC, người đại diện cho nhóm nguyên đơn, “hầu như không có mỏ talc thương mại nào trên thế giới hoàn toàn không chứa amiăng”.

Ông cho biết toàn bộ các mỏ cung cấp talc cho J&J đều có amiăng, và công ty chắc chắn đã nắm được thông tin này thông qua báo cáo khai thác, nghiên cứu khoa học cũng như tài liệu nội bộ. “Thay vì minh bạch, họ đã kìm hãm và che giấu những dữ liệu có thể chỉ ra sự ô nhiễm amiăng trong phấn rôm”, ông Rawlinson viết trong đơn.

Ông cũng cho rằng J&J từng vận động hành lang để tiếp tục bán sản phẩm, đồng thời tài trợ cho các nghiên cứu “làm giảm mức độ nguy hại đối với sức khỏe con người”. Theo ông, J&J đã hành động thiếu thiện chí nhằm bảo vệ danh tiếng và lợi nhuận của sản phẩm này.

Làn sóng kiện tụng

Theo Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS), bệnh trung biểu mô (mesothelioma) là loại ung thư gần như luôn do hít phải sợi amiăng siêu nhỏ, thường hình thành ở phổi sau thời gian dài tiếp xúc. Và cách thức sử dụng phấn rôm, theo luật sư Rawlinson, cũng làm tăng nguy cơ phơi nhiễm: “Khi bóp hoặc lắc chai, những đám bụi mịn có thể lơ lửng trong không khí rất lâu và dễ dàng bị hít vào”.

Một trong những người đứng đơn kiện là bà Janet Fuschillo, 75 tuổi. Bà kể rằng mình dùng phấn rôm Johnson’s Baby Powder từ thập niên 1960 và được chẩn đoán ung thư buồng trứng cách đây 7 năm. “Tôi từng dùng loại bột này cho bản thân và cả bốn đứa con. Giờ nghĩ lại, tôi thật sự lo lắng và giận dữ vì đã dùng nó cho các con”, bà nói.

Sue Rizzello, 60 tuổi, là một trong hàng nghìn người Anh đang kiện Johnson & Johnson, cho rằng phấn rôm của hãng đã khiến bà mắc ung thư buồng trứng.

Một trường hợp khác là bà Patricia Angell, có chồng qua đời năm 2006 ở tuổi 64, chỉ vài tuần sau khi phát hiện mắc mesothelioma. Bà cho biết chồng mình là người khỏe mạnh, làm nghề thợ điện và “chưa bao giờ tiếp xúc trực tiếp với amiăng”.

“Khi ông ấy ngã bệnh, bác sĩ hỏi có từng tiếp xúc với amiăng không, và ông trả lời là không. Ngày nào ông cũng tắm rửa sạch sẽ rồi dùng phấn rôm J&J. Trong báo cáo khám nghiệm tử thi, bác sĩ ghi nhận có dấu vết của talc và sợi amiăng trong mẫu xét nghiệm”, bà nghẹn ngào.

Đáp lại các cáo buộc, Kenvue ra thông cáo khẳng định: “Chúng tôi rất cảm thông với những người đang chiến đấu với bệnh ung thư và hiểu rằng họ cùng gia đình muốn có câu trả lời rõ ràng, đó là lý do sự thật cần được tôn trọng. Sự an toàn của sản phẩm Johnson’s Baby Powder đã được kiểm chứng qua nhiều năm bởi các phòng thí nghiệm độc lập, trường đại học và cơ quan y tế uy tín tại Anh cũng như trên thế giới. Bột talc dùng trong sản phẩm đạt chuẩn mỹ phẩm cao cấp, không chứa amiăng và không gây ung thư”.

Theo Finacal Times, trong suốt nhiều năm, Johnson & Johnson đã cố gắng giải quyết hàng chục nghìn vụ kiện ở Mỹ thông qua thủ tục phá sản của một công ty con, một chiến thuật pháp lý được gọi là “Texas two-step”, nhằm giới hạn trách nhiệm bồi thường.

Tuy nhiên, vào tháng 4/2025, tòa án Mỹ bác bỏ nỗ lực thứ ba của J&J trong việc dàn xếp các vụ kiện tập thể qua con đường này, buộc công ty phải tiếp tục đối mặt với hệ thống tố tụng dân sự thông thường.

Đầu tháng 10, một tòa án tại Connecticut tăng bản án lên 25 triệu USD (phần bồi thường cùng hình phạt) cho người đàn ông bị chẩn đoán ung thư trung biểu mô sau khi dùng phấn rôm J&J lâu dài. Trước đó, bồi thẩm đoàn đã trao 15 triệu USD cho thiệt hại vật chất. Ông cáo buộc J&J biết sản phẩm chứa amiăng nhưng vẫn bán mà không cảnh báo.