Phát hiện mới về biến chủng Omicron

Nghiên cứu do nhóm chuyên gia tại Đại học Y tỉnh Kyoto, Nhật Bản, thực hiện và đăng tải trên bioRxiv ngày 21/1. Họ so sánh chủng SARS-CoV-2 Vũ Hán và các biến chủng đáng quan ngại (Alpha, Beta, Delta, Omicron) về khả năng sống sót và lây nhiễm của chúng.

Nghiên cứu sử dụng mô hình da người và đánh giá tính ổn định trong môi trường của các biến chủng.

Omicron có tính ổn định cao trong môi trường

Tất cả mẫu nCoV trong nghiên cứu đều do Viện Các bệnh truyền nhiễm Quốc gia, Tokyo, Nhật Bản, cung cấp. Các tác giả sử dụng tế bào VeroE6/TMPRSS2 để nuôi cấy virus.

Họ đánh giá tính ổn định của nCov trên nhựa và bề mặt da người. Sau khi bôi virus lên bề mặt nhựa/da, các tác giả kiểm tra khả năng sống sót của nCoV, đánh giá tính ổn định của các loại khác nhau và hiệu quả của chất khử trùng gốc cồn, etanol, isopropanol.

Biến chủng Omicron có thời gian tồn tại trên bề mặt nhựa và da lâu nhất, lên tới 193,5 giờ. Ảnh: Shutterstock.

Trên bề mặt nhựa, các nhà nghiên cứu phân tích thời gian tồn tại của các chủng virus Vũ Hán, Alpha, Beta, Gamma, Delta và Omicron lần lượt là 56 - 191,3 - 156,6 - 59,3 - 114 và 193,5 giờ.

Trên bề mặt da người, thời gian tồn tại của các chủng virus trên lần lượt là 8,6 - 19,6 - 19,1 - 11 - 16,8 - 21,1 giờ. Các kết quả trên cho thấy biến chủng Omicron có thời gian tồn tại trên da người và bề mặt nhựa lâu nhất.

Các chất khử trùng có hiệu quả chống lại tất cả chủng virus trong vòng 15 giây. Tuy nhiên, các biến chủng đáng quan ngại có sức đề kháng cao hơn so với chủng Vũ Hán. Trên da người, tất cả chủng nCoV bị bất hoạt hoàn toàn trong vòng 15 giây sau khi tiếp xúc ethanol 35%.

Các tác giả kết luận trên bề mặt nhựa và da, biến chủng đáng quan ngại có thời gian tồn tại lâu gấp hai lần so với chủng Vũ Hán. Đặc biệt, nó vẫn có khả năng lây nhiễm trên bề mặt da trong 16 giờ. Do đó, nhóm tác giả đặc biệt khuyến cáo chúng ta nên rửa sạch tay, khử khuẩn theo hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới.

Thời gian tồn tại của nCoV còn phụ thuộc nhiều yếu tố

Ngay từ những ngày đầu tiên, chủng gốc của nCoV đã thể hiện khả năng lây truyền cao. Với sự xuất hiện của ngày càng nhiều biến chủng, virus có khả năng lây truyền cao hơn, bằng chứng là số ca lây nhiễm tăng vọt, bất chấp vaccine.

Một nguyên nhân của hiện tượng này được cho là do sự gia tăng khả năng lây nhiễm của nCoV, ví dụ tăng tải lượng virus từ những người bị nhiễm bệnh, thời gian lây nhiễm dài hơn. Tuy nhiên, đến nay, chưa có nghiên cứu nào so sánh chi tiết tính ổn định của chủng nCoV gốc và các biến chủng trong môi trường. Một số nghiên cứu trước đây cho thấy Alpha và Beta có độ ổn định tương tự nhau. Trong khi đó, nghiên cứu khác so sánh tính ổn định của nCoV, SARS và virus cúm.

Do đó, công trình của nhóm chuyên gia Nhật Bản là nghiên cứu đầu tiên đánh giá chính xác sự khác biệt về tính ổn định của chủng virus gốc với tất cả biến chủng đáng quan ngại hiện có.

Tiêm vaccine, đeo khẩu trang và đảm bảo giãn cách, khử khuẩn vẫn là cách hiệu quả để ngăn ngừa lây nhiễm và bệnh nặng khi mắc Covid-19. Ảnh: Nature.

Tuy nhiên, kết quả này không giải quyết nguyên nhân tác động tới tính ổn định của nCoV trong môi trường. Thời gian tồn tại của nCoV cũng có thể ảnh hưởng nhiều bởi dịch tiết cơ thể. Ngoài ra, mối quan hệ giữa tải lượng virus trên bề mặt và nguy cơ lây truyền là không rõ ràng.

Dù vậy, kết quả trên vẫn góp phần làm sáng tỏ cơ chế lây lan của các biến chủng đáng quan ngại, bổ sung thêm phân tích di truyền về những chủng này.

Sau sự xuất hiện của Omicron, quan chức cấp cao của WHO Michael Ryan khẳng định tình hình hiện nay khiến ông cảm thấy lạc quan về khả năng nhân loại sẽ thoát khỏi đại dịch. Dù virus SARS-CoV-2 ít có khả năng biến mất hoàn toàn, quan chức WHO cho biết Covid-19 cuối cùng sẽ từ một đại dịch toàn cầu trở thành một căn bệnh đường hô hấp thông thường giống như cúm.

Theo khuyến cáo của Quỹ Nhi đồng Liên Hợp quốc, các biện pháp phòng dịch hiện tại vẫn có hiệu quả trong chống lây nhiễm nCoV. Để bảo vệ bản thân và gia đình, bạn nên đeo khẩu trang thường xuyên, che kín mũi, miệng; rửa sạch tay trước khi đeo, tháo khẩu trang; giữ khoảng cách tối thiểu 1 m với người xung quanh.

Đặc biệt, chúng ta nên tránh những không gian kín, tụ tập đông người, mở cửa sổ để thông thoáng gió. Thói quen rửa sạch tay bằng xà bông, nước sát khuẩn vẫn cần được duy trì. Hiện tại, vaccine Covid-19 vẫn là công cụ hiệu quả để ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh và chuyển nặng khi nhiễm nCoV.