Với hàng nghìn lễ hội từ cổ chí kim, có thể nói Hà Nội chính là cái nôi của lễ lạt hội hè.

Đông như hội mà cũng vui như hội. Với ý nghĩa đó, mỗi lễ hội được tổ chức tại Hà Nội là một lần góp phần nuôi dưỡng tinh thần, tô đậm văn hóa và giữ gìn bản sắc xứ kinh kỳ.

Nhớ ngày mùng bảy tháng ba
Trở về hội Láng trở ra hội Thầy.

Ðại Việt sử ký toàn thư đã ghi chép về hội phường Toán Viên (nay là phường Láng Thượng, quận Ðống Ða, Hà Nội): “Hàng năm, mùa xuân, cứ đến ngày 7 tháng 3, dân chúng tụ tập ở chùa, là hội vui nhất vùng”.

Còn theo lời các cụ cao niên làng Láng kể lại, từ sáng sớm, người dân 9 làng phía tây kinh thành Thăng Long đã đổ về, đám rước kiệu dài đến một cây số. Đám rước xưa đông vui lắm, cờ phướn rợp trời. Một dải sông Tô Lịch rộn rã tiếng nhạc, tiếng trống của phường bát âm. Người đi hội và xem hội chật như nêm.

Quang cảnh náo nhiệt ấy không chỉ có tại hội làng Láng. Đất Thăng Long nghìn năm văn hiến đã sản sinh và lưu truyền vô vàn lễ hội độc đáo khác. Ngoài những lễ hội lớn như hội gò Đống Đa, hội đình Gừng... diễn ra dịp đầu xuân, thủ đô còn nhiều sự kiện văn hóa khác được tổ chức rải rác trong năm. Năm 2016, Hà Nội đã hoàn tất thống kê số lễ hội trong thành phố. Kết quả khiến ai cũng trầm trồ với hơn 1.000 lễ hội đủ chủ đề, quy mô và hình thức.

Mỗi lễ hội đều mang một sắc màu riêng nhưng dù là hội đình hay hội chùa, trong năm hay ra giêng, bao giờ hội cũng có rất nhiều trò vui để quan khách giải trí. Có những trò phổ biến như đánh đu, cờ người..., lại có những trò riêng của từng địa phương như đánh phết, hát quan họ, kéo co, đua thuyền...

Không gian lễ hội được tô điểm với phơi phới bóng cờ ngũ sắc, lễ phục uy nghiêm; với đám trai gái xúng xính quần áo mới dặt dìu đi hội, vẻ mặt hớn hở, nói cười hân hoan... Ngần ấy náo nhiệt đã làm nên phong vị hội hè đình đám của xứ kinh kỳ.

Đôi khi, ký ức về hội hè lại đơn giản là những món ngon ngày thường khó gặp. “Ngày nhỏ, mỗi dịp hội làng là kèn trống, cờ quạt và các bà các cô xúng xính váy áo đi rước kiệu làm không khí rộn ràng vô cùng. Nhưng điều tôi nhớ nhất là những món quà vặt mà chờ cả năm đến dịp này mới được ăn như chè lam, bỏng mật, bánh trôi tàu, bánh đúc nóng...” - Á hậu Tú Anh - một người con của Hà Nội đã lưu giữ trong tâm thức những ký ức giản dị như thế.

Không chỉ là dịp để người dân tìm vui, hội hè lễ lạt đất Hà thành còn là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại. Hội thì vui tươi, lễ thì trang nghiêm. Mỗi lễ hội truyền thống đều nhuốm màu lịch sử và tín ngưỡng, là nơi người dân bày tỏ lòng biết ơn các bậc anh hùng, vị thần linh, thành hoàng làng đã che chở phù hộ. Dự lễ hội, người ta tìm thấy sự thăng hoa trong các nghi thức tái hiện đời sống lao động, chiến đấu bảo vệ đất nước; cũng như sự phô diễn sức mạnh, thi thố tài năng của cá nhân và tập thể. 

Vừa mang tính tâm linh trang nghiêm, vừa là chốn vui chơi phàm trần, lễ hội đất Hà thành chính là tấm gương phản chiếu văn hóa xứ kinh kỳ, là nơi những giá trị truyền thống được gìn giữ và lưu truyền.

Vốn là mảnh đất nghìn năm văn hiến, dễ hiểu vì sao văn hóa Hà Nội lại đậm nét với nhiều lễ hội đến vậy. Bước sang thời kỳ mở cửa hội nhập, văn hóa lễ hội xứ kinh kỳ lại mở lòng đón nhận những tấm áo rộng hơn. Trong dòng chảy không ngừng của nền văn hóa Đông - Tây giao thoa ấy, có những lễ hội truyền thống đã vơi bớt sức hút, cũng không ít sự kiện ngày càng hấp dẫn cộng đồng, trong đó có giới trẻ.

Là một người thuộc thế hệ Millennials, Á hậu Tú Anh cho rằng các bậc hiền nhân xưa tổ chức lễ hội để vui chơi giải trí và phù hợp với thị hiếu đương thời. Ngày nay, thế hệ của cô đã sáng tạo ra nhiều lễ hội hiện đại, bớt rườm rà phần lễ mà tăng thêm phần hội để đáp ứng nhu cầu trải nghiệm. “Đó là dòng chảy thời gian, là quy luật tất yếu” - nàng á hậu bày tỏ.

Người trẻ ngày nay được xem, được đi và trải nghiệm nhiều hơn cha mẹ ngày trước. Luôn yêu thích điều lạ, cái mới, những lễ hội truyền thống bớt hấp dẫn với họ âu cũng là điều dễ hiểu. Bản thân Tú Anh cũng có dịp tham gia nhiều lễ hội truyền thống lẫn hiện đại của các nước. Háo hức tiếp nhận những điều mới lạ, nhưng có một thứ duy nhất không bao giờ thay đổi trong cô, đó là cảm giác “lúc đi hết mình, lúc về hết buồn”. Bởi xét cho cùng, mục đích của mọi lễ hội dù truyền thống hay hiện đại, dù ở Hà Nội hay bất kỳ nơi nào trên thế giới đều là mang lại năng lượng tích cực về thể chất lẫn tinh thần cho con người, để đời sống cộng đồng thêm đa sắc.

Một không gian lễ hội vừa đậm vị xưa, vừa cuồng nhiệt vị nay chính là mong mỏi của lớp người trẻ như Tú Anh: “Hà Nội xưa cổ kính hiện lên trong câu chuyện của bà, của bố. Hà Nội nay hiện lên trong tôi là một dòng chảy thời đại sôi động mỗi ngày. Tuổi trẻ năng nổ cần một không gian Hà Nội hiện đại hơn nữa để đáp ứng được nhu cầu sống trong tiện ích, được vui chơi giải trí sau mỗi ngày làm việc căng thẳng”.

Và sẽ càng tuyệt vời hơn nếu ở không gian mới, điểm đến mới đó, các lễ hội vẫn giữ được bản sắc của nơi khởi thủy, lại hòa nhập được với nhịp sống đương đại.

Thế nhưng, với tốc độ đô thị hóa chóng mặt như hiện nay, quỹ đất và không gian công cộng ngày càng bị thu hẹp và xâm lấn, thì không gian cho các lễ hội cũng là một bài toán khiến các nhà quản lý trăn trở. Việc quy hoạch một số tuyến phố đi bộ vào cuối tuần cũng chỉ là giải pháp tạm thời, không mang tính lâu dài và triệt để. Trước thực trạng đó, một số nhà đầu tư phát triển bất động sản có tầm nhìn đã tính đến các giải pháp quy hoạch khu đô thị vừa đầy đủ hạ tầng xã hội, tiện ích hiện đại nhưng vẫn đảm bảo được “tinh hoa phố cũ giữa dòng chảy toàn cầu”.

Á hậu Tú Anh lấy khu đô thị The Manor Central Park làm dẫn chứng như một điểm đến mới, vừa mang được hồn cốt của lễ hội xưa, lại chuyên chở được mong mỏi của lớp trẻ về những festival nay.

Giống như Hà Nội là điểm hội tụ và thăng hoa của những lễ hội từ xứ ta đến xứ người, khu đô thị nằm ở tâm điểm tây nam thủ đô này được Tập đoàn Bitexco kiến tạo với ước vọng trở thành điểm đến văn hóa mới, nơi kết nối cộng đồng thông qua các lễ hội giàu bản sắc Hà thành, các sự kiện âm nhạc đầy trẻ trung, hay những triển lãm giàu tính nghệ thuật…

Trong hành trình bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa của Hà Nội, sự góp sức từ các doanh nghiệp tư nhân trong việc tạo ra những không gian, điểm đến mới là hết sức quý giá. Một lễ hội không chỉ diễn ra tại nơi nó được sinh ra, mà còn được tái hiện ở một địa điểm giàu giá trị tinh thần như The Manor Central Park, sẽ là giấc mơ thành sự thật với lớp trẻ như Tú Anh.

“Đó là một cách trao đổi chéo về văn hóa. Nếu có một không gian lễ hội đáp ứng được điều đó, tôi sẵn sàng lựa chọn mà không đắn đo nhiều”, nàng á hậu bày tỏ.

Từ ngàn đời nay, đất Thăng Long - Hà Nội đã tự hào khi sở hữu một kho tàng văn hóa đồ sộ. Hà Nội xưa có thể bị chiến tranh tàn phá hay nay đông đúc người xe, nhưng nơi đây mãi là cái nôi văn minh, thanh lịch của cả nước. Và tại tâm điểm tây nam của thủ đô, Tập đoàn Bitexco đang ngày đêm kiến tạo một khu đô thị mang tầm quốc tế để góp phần lưu giữ trọn vẹn tinh hoa Hà Nội xưa, giao hoà cùng văn minh đô thị thế giới giữa dòng chảy toàn cầu không ngừng biến chuyển.