Vết thương hở và nguy cơ lây truyền HIV

HIV lây truyền qua đường máu và một số dịch cơ thể như tinh dịch, dịch âm đạo, dịch trước khi xuất tinh hoặc dịch trực tràng... Bất kỳ vết thương nhỏ, vết rách hay vết loét hở nào đều có thể trở thành điểm xâm nhập của virus. Việc nắm rõ cách HIV lây truyền, đánh giá vết thương hở và áp dụng biện pháp phòng ngừa là chìa khóa để giảm nguy cơ phơi nhiễm.

Vết thương hở và nguy cơ lây truyền HIV

Bất kỳ vết thương nhỏ hoặc vết rách trên da đều được coi là điểm xâm nhập tiềm ẩn của HIV khi tiếp xúc với máu hoặc dịch cơ thể. Đây có thể là tinh dịch, dịch trước khi xuất tinh, dịch âm đạo hoặc dịch trực tràng.

Đặc biệt, các vết loét hoặc tổn thương ở bộ phận sinh dục hoặc miệng làm tăng đáng kể nguy cơ lây nhiễm HIV. Ví dụ, sự hiện diện của bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI) hoặc loét sinh dục có thể làm tăng nguy cơ nhiễm HIV từ 20% đến 300%.

HIV không lây truyền qua nước bọt khi hôn thông thường. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nếu cả hai bên đều có lở loét hoặc chảy máu nướu răng, nguy cơ có thể tồn tại.

Các vết loét hoặc tổn thương ở miệng làm tăng đáng kể nguy cơ lây nhiễm HIV…

Cơ chế lây truyền HIV

Để HIV có thể lây truyền, cần có đủ bốn điều kiện sau:

1. Dịch cơ thể có virus HIV: Tinh dịch, máu, dịch âm đạo hoặc sữa mẹ là môi trường virus có thể phát triển mạnh. HIV không thể phát triển ngoài cơ thể hoặc ở các môi trường có axit cao như dạ dày hoặc bàng quang.
2. Con đường lây truyền: Dịch cơ thể phải được trao đổi thông qua hoạt động tình dục, dùng chung kim tiêm, tiếp xúc trong dịch vụ y tế hoặc lây truyền từ mẹ sang con.
3. Điểm xâm nhập: Virus cần xâm nhập vào tế bào dễ tổn thương qua vết rách, da bị tổn thương hoặc niêm mạc hậu môn, âm đạo. Da nguyên vẹn không cho phép HIV xâm nhập.
4. Đủ lượng virus: Một lượng virus nhất định trong dịch cơ thể là cần thiết. Do đó, nước bọt, mồ hôi, nước mắt không phải là nguồn lây nhiễm vì nồng độ virus trong các dịch này quá thấp. Ngoài ra, các enzyme trung hòa trong nước bọt (SLPI) làm giảm khả năng phát triển của HIV.

Những hoạt động được coi là "rủi ro cao" hay "rủi ro thấp" phụ thuộc vào mức độ thỏa mãn bốn điều kiện này.

Đánh giá vết thương hở

HIV có thể lây truyền khi máu hoặc dịch cơ thể nhiễm bệnh tiếp xúc với bất kỳ vết thương hoặc mô bị tổn thương nào, bao gồm:

• Vết cắt nhỏ
• Vết trầy xước
• Vết loét hở…

Vì vậy, bất kỳ vết thương hở nào ở bộ phận sinh dục đều làm tăng nguy cơ lây truyền HIV. Ví dụ, STI hoặc loét sinh dục làm nguy cơ tăng từ 20% đến 300%.

Giảm nguy cơ phơi nhiễm

Đánh giá rủi ro nhiễm HIV dựa trên "nguy cơ mỗi lần tiếp xúc". Ví dụ, nếu một hoạt động có nguy cơ 0,5%, điều này có nghĩa là trung bình cứ 200 người tham gia sẽ có 1 người bị nhiễm, không phải cần thực hiện 200 lần mới có nguy cơ.

Các yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ bao gồm:

• Bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI) đồng thời
• Sức khỏe tổng quát
• Tải lượng virus của người nhiễm…

Biện pháp giảm nguy cơ lây nhiễm HIV

• Sử dụng bao cao su thường xuyên giảm nguy cơ lây truyền HIV khoảng 20 lần.
• Chọn quan hệ tình dục bằng miệng thay vì hậu môn giảm nguy cơ 13 lần.
• Yếu tố quan trọng nhất là tải lượng virus của người nhiễm. Người nhiễm HIV với tải lượng virus không phát hiện được có nguy cơ lây truyền gần như bằng 0.

Chiến lược Điều trị như phòng ngừa (TasP) nhấn mạnh việc dùng liệu pháp kháng vi-rút để giảm khả năng lây truyền và khuyến nghị xét nghiệm sớm để kiểm soát nguy cơ trong các cặp đôi có tình trạng huyết thanh hỗn hợp.

Việc nắm rõ tình trạng huyết thanh của bản thân (có hoặc không có kháng thể phát hiện được) và của bạn tình cho phép bạn đưa ra lựa chọn sáng suốt về cách bảo vệ bản thân tốt hơn. Điều này có thể bao gồm việc kiêng các hoạt động có nguy cơ cao, sử dụng bao cao su, hoặc tìm hiểu về liệu pháp dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) - như một biện pháp giúp giảm nguy cơ lây nhiễm cho bạn tình âm tính với HIV.