Video ăn cháo bẹ, rau măng gây 'sốt' dịp A80

"Có những bữa ăn không ai muốn nhớ, nhưng lịch sử không cho tôi quên" - câu mở đầu mỗi video trong series "Những món ăn tạo nên đất nước" đang lan truyền mạnh mẽ trên TikTok, thu về hàng triệu lượt quan tâm khi dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 đang đến gần.

Chủ nhân series trên là Trần Đức Hiếu (28 tuổi, sống tại Hà Nội), một nhà sáng tạo nội dung sở hữu tài khoản @hiimlou. Các món ăn của thế hệ cha ông vào thời kháng chiến như rau dại, cháo bẹ rau măng, bo bo, cơm độn sắn, thịt hộp Việt Minh, chè khoán, cơm độn mỡ lợn, cốm mẹ quê hương… được anh tái hiện, bám vào dấu mốc từ nạn đói, chiến khu, tù đày đến thời bao cấp.

Từ ngày 18/5, Đức Hiếu bắt đầu đăng tải video đầu tiên về cơm nắm muối vừng, hiện đạt hơn 6 triệu lượt xem. Bữa ăn giản dị hết mức trong thời kháng chiến chống Pháp và Mỹ của những người đi trước gây xúc động mạnh với thế hệ trẻ.

Tiếp đến, cơm nguội và khoai sọng, muối loãng - bữa ăn biểu tượng của trận Điện Biên năm 1954, củ cải kho mặn của chiến dịch Điện Biên Phủ trên không 12 ngày đêm hay chè Thạch Hãn đi cùng chiến sĩ trong trận Thành cổ Quảng Trị năm 1972 cũng thu về từ vài trăm nghìn đến vài triệu lượt xem.

Thịt hộp Việt Minh đồng hành cùng Bác Hồ trong những lần công tác xa, chế biến bằng thịt lợn thái nhỏ, kho với muối và ớt để ăn được nhiều cơm. Ảnh: Trần Đức Hiếu.

Chia sẻ với Tri Thức - Znews, Đức Hiếu cho biết ý tưởng về series này nảy ra từ nghịch lý: nhiều người dễ nhớ mâm cao cỗ đầy, nhưng lại thường lãng quên những bữa ăn khắc khổ. Anh mong muốn thế hệ sau này hiểu về lịch sử, lưu vào ký ức của riêng mình.

"Thông điệp chính tôi gửi gắm trong series là lịch sử không chỉ để đọc, mà để sống cùng. Với tôi, chính những bữa ăn ấy đã giữ cả một dân tộc đứng thẳng, làm nên đất nước. Mỗi món ăn đều gắn với một lát cắt lịch sử cụ thể, kèm theo thuyết minh về tư liệu, ghép lại thành dòng chảy lịch sử xuyên suốt", Đức Hiếu nói.

Series này gồm mini series "Một miếng lịch sử" và "Một miếng văn hóa", thực hiện song song với ngụ ý khác nhau. "Một miếng lịch sử" gói trọn những món ăn thời kháng chiến với trọng tâm là sự thật lịch sử. "Một miếng văn hóa" nấu những món ăn gắn với ký ức cộng đồng, nuôi dưỡng bản sắc như trầu cau, cháo hoa, phá lấu, cơm cháy…

Trước khi bắt tay vào thực hiện mỗi món, nhà sáng tạo nội dung này tìm hiểu kĩ càng tư liệu lịch sử và ký ức nhân chứng, sau đó mua nguyên liệu, chế biến trong căn bếp của mình và ăn thử để cảm nhận, mô tả hương vị.

Kim châm - trứng rồng (làm từ vỏ chuối và lạc) - món ăn trong nhà tù Côn Đảo, bo bo và cơm độn mỡ lợn. Ảnh: Trần Đức Hiếu.

Anh không thể tái hiện 100% món ăn "sống sót" của ngày xưa, nhưng vẫn giữ đúng tinh thần ít gia vị, nấu nướng đơn giản và nhiều sự thật. Một số món chỉ tái hiện ở mức tương đối dựa trên câu chuyện gốc.

Theo Đức Hiếu, chè khoán - món ăn anh từng đọc trong truyện Vợ nhặt của nhà văn Kim Lân - để lại ấn tượng nhiều nhất trong series. Chè khoán ghi vào ký ức của người dân Việt Nam về giai đoạn màn trời chiếu đất của đất nước, đó là nạn đói năm 1945, đến mức biến cám gạo - món vốn để nuôi lợn - trở thành phần ăn của học trò, công nhân, cán bộ.

Chè khoán nguyên bản làm từ phần vỏ cám gạo xay thô nấu với nước lọc, ủ trong nồi gang đến khi bông đặc, không nêm nếm gia vị. Đúng như Kim Lân miêu tả, hương vị đắng, nghẹn bứ ở cổ và không dễ ăn, nhưng năm ấy lại là món "ngon đáo để".

"Càng làm nhiều món thời kháng chiến, tôi càng khâm phục sự hy sinh lớn lao của thế hệ trước. Món ăn này nhắc lại ký ức khó quên, để thế hệ sau quý trọng hạt gạo và sự đủ đầy của thời bình", anh bày tỏ.

Đức Hiếu cho biết mini series "Một miếng lịch sử" dự kiến dài 30 tập, còn "Một miếng văn hóa" không giới hạn số tập vì văn hóa ẩm thực là vô tận. Trong thời gian tới, anh sẽ tiếp tục chia sẻ video nấu các món Việt nhiều ý nghĩa, ẩn chứa câu chuyện sâu xa nhưng nhiều người vẫn chưa biết đến.