'Thủ phủ xe điện' lên kế hoạch bỏ ưu đãi thuế dành cho xe điện

Chính phủ Na Uy vừa công bố kế hoạch dỡ bỏ dần các ưu đãi thuế cho xe điện trong 2 năm tới, khiến giá những mẫu xe phổ biến như Tesla Model Y tăng thêm hàng nghìn USD. Đây là bước ngoặt lớn sau hơn một thập kỷ nước này dẫn đầu thế giới về tỷ lệ xe điện.

Ưu đãi thuế sắp kết thúc khi mục tiêu đã đạt

Theo thông báo mới nhất, chính phủ Na Uy dự định loại bỏ hoàn toàn ưu đãi thuế giá trị gia tăng (VAT) dành cho xe điện kể từ năm 2027. Trong năm 2026, mức giá xe được miễn thuế VAT sẽ giảm từ 500.000 xuống còn 300.000 kroner (29.700 USD), khiến toàn bộ các phiên bản của Model Y và những mẫu xe tầm trung tương tự như Volkswagen ID.4 sẽ phải chịu thuế. Đến năm 2027, mọi xe điện sẽ phải nộp VAT đầy đủ nếu kế hoạch được quốc hội thông qua.

Na Uy được mệnh danh là "thủ phủ của xe điện" với tỷ lệ doanh số EV bán ra đạt mức 89% trong năm 2024. Hạ tầng trạm sạc của quốc gia này cũng được phát triển từ thủy điện và phong điện, giúp lượng điện sản sinh là năng lượng sạch, thay vì sử dụng nhiệt điện từ đốt than như nhiều nước khác.

Bộ trưởng Tài chính Jens Stoltenberg khẳng định: "Chúng ta đã đạt được mục tiêu rằng tất cả xe du lịch mới đều là xe điện vào năm 2025. Vì vậy, đây là thời điểm thích hợp để bắt đầu loại bỏ các ưu đãi". Theo dữ liệu đăng ký xe mới, xe điện chiếm 98,3% tổng lượng xe bán ra tại Na Uy trong tháng 9/2025, phản ánh mục tiêu chuyển đổi phương tiện đã gần như hoàn tất.

Chính sách thuế mới sẽ ảnh hưởng mạnh tới Tesla

Hiện tại, chỉ phiên bản hiệu suất cao Tesla Model Y Performance mới bị áp thuế VAT, do có giá bán vượt mức 500.000 kroner (49.600 USD). Nhưng nếu ngưỡng này giảm xuống 300.000 kroner, người mua phiên bản tiêu chuẩn với giá khởi điểm 422.000 kroner (41.800 USD) sẽ phải trả thêm khoảng 30.500 kroner (hơn 3.000 USD) tiền thuế. Khi miễn trừ VAT bị xóa bỏ hoàn toàn vào năm 2027, chi phí có thể tăng thêm 75.000 kroner (hơn 7.400 USD).

Trong khi phải đối mặt với việc sụt giảm thị phần tại nhiều thị trường EU khác, doanh số của Tesla tại Na Uy vẫn ghi nhận sự tăng trưởng ổn định. Tuy nhiên, điều này có thể chấm dứt khi các dòng xe điện phải chịu thêm mức thuế VAT hàng nghìn USD.

Chính phủ cũng dự kiến tăng mức thuế đăng ký một lần đối với xe chạy xăng dầu, nhằm duy trì sự chênh lệch có lợi cho xe điện trong quá trình chuyển đổi. Hiệp hội Xe điện Na Uy cho rằng kế hoạch này diễn ra quá đột ngột và có thể gây tác dụng ngược. Chủ tịch hiệp hội Christina Bu cảnh báo: "Tôi lo ngại những thay đổi lớn và nhanh sẽ khiến nhiều người quay lại chọn xe chạy xăng. Không ai muốn quay lại thời điểm đó". Dù xe điện chiếm đa số trong doanh số xe mới, hơn 70% xe đang lưu thông tại Na Uy vẫn là xe động cơ đốt trong.

Nếu không có ưu đãi, người tiêu dùng có tiếp tục lựa chọn EV?

Chính phủ thiểu số của Na Uy sẽ phải đàm phán với 4 đảng trong quốc hội để thông qua đề xuất ngân sách này. Bên cạnh thay đổi thuế EV, ngân sách cũng bao gồm kế hoạch tăng chi từ quỹ tài sản quốc gia lên 579,4 tỷ kroner năm 2026 (so với 534,2 tỷ kroner năm 2025) nhằm trang trải chi tiêu công. Bộ Tài chính dự báo tăng trưởng kinh tế (không tính ngành dầu khí) đạt 2% trong năm nay và 2,1% vào năm 2026, trong khi lạm phát cơ bản được dự báo giảm từ 2,9% xuống 2,5%.

Việc loại bỏ dần các ưu đãi về thuế cho xe điện đánh dấu một bước chuyển mình quan trọng, đảm bảo sự công bằng trong kinh doanh. Tuy nhiên, nhiều người lo ngại xe điện vẫn không đủ sức cạnh tranh với xe xăng nếu bỏ đi ưu đãi trước đây.

Việc Na Uy từng bước dỡ bỏ ưu đãi thuế cho xe điện đánh dấu một giai đoạn chuyển tiếp quan trọng: từ khuyến khích sang bình thường hóa thị trường. Nếu chính sách được thông qua, đây sẽ là phép thử cho mức độ bền vững của nhu cầu xe điện khi không còn ưu đãi và có thể trở thành hình mẫu cho nhiều quốc gia đã đạt mục tiêu chuyển đổi xanh.