Trẻ sinh non thường gặp vấn đề gì về sức khoẻ sau sinh?

Trẻ sinh càng non tháng thì càng nhẹ cân, càng gặp nhiều vấn đề về sức khỏe. Trẻ sinh non là trẻ được sinh ra trước 37 tuần tuổi hoặc trước 259 ngày tính từ ngày đầu tiên của chu kỳ kinh cuối của mẹ, trong khi thai kỳ bình thường thường kéo dài 37-41 tuần.

Ở trẻ bình thường, khi còn trong tử cung mẹ, các cơ quan sẽ phát triển bình thường cho đến 41 tuần tuổi thai. Trong khi đó, trẻ sinh non không có đủ thời gian để phát triển hoàn chỉnh như trẻ đủ tháng bình thường nên các vấn đề về sức khỏe mà bé thường gặp là:

Vấn đề về hô hấp

Sinh non khiến phổi và phế nang của trẻ không đủ thời gian để hoàn thiện về cấu trúc và chức năng nên sẽ gặp rất nhiều vấn đề về hô hấp sau sinh: thở yếu không hiệu quả, ngưng thở, khả năng trao đổi khí kém hiệu quả. Hội chứng suy hô hấp cấp do thiếu surfactant là bệnh hay gặp ở trẻ sinh non, đặc biệt ở trẻ sinh cực non (sinh ra trước 28 tuần). Surfactant là chất hoạt động bề mặt giúp phế nang luôn mở để dễ dàng trao đổi khí. Khi trẻ sinh non, nếu không được điều trị kịp thời, chất surfactant sẽ càng ít gây xẹp phế nang và suy hô hấp nặng. Các bác sĩ cần cho trẻ thở NCPAP sớm, nếu quá nặng, trẻ cần thở máy và điều trị surfactant thay thế khi có chỉ định.

Vấn đề về tim

Ống động mạch tồn tại trong thời kỳ bào thai và sẽ đóng sau khi trẻ sinh ra. Ở một số trẻ non tháng, ống động mạch này không đóng gây rối loạn huyết động học, nếu trở nặng, phải điều trị. Huyết áp thấp hay còn gọi là hạ huyết áp hệ thống cũng thường gặp ở trẻ sinh cực non, nhất là những trẻ có nhiều biến chứng nặng hoặc phải thở bằng máy.

Nhiễm trùng huyết

Trẻ sinh càng non tháng càng dễ nhiễm trùng do hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh. Hiện tại, chưa có biện pháp nào có thể ngăn ngừa hoàn toàn; nhiễm trùng huyết là một trong những căn bệnh có nguy cơ tử vong khá cao. Do vậy, nhân viên y tế phải luôn tuân thủ các biện pháp để phòng ngừa và theo dõi sát tình trạng và điều trị kháng sinh kịp thời nếu trẻ không may nhiễm trùng huyết.

Trẻ sinh non thường mất thời gian lâu hơn để thích nghi với môi trường bên ngoài.

Vấn đề về tiêu hóa

Bú yếu hoặc chưa có phản xạ bú, ọc sữa, tiêu chảy, tiêu máu, viêm ruột là những biểu hiện thường thấy nếu trẻ sinh non gặp vấn đề về tiêu hóa. Trong số đó, chứng viêm ruột hoại tử là biến chứng nặng cần lưu ý ở trẻ sinh non. Khi ruột viêm nặng có thể gây hoại tử ruột và phải điều trị nội khoa, nặng hơn có thể cần phẫu thuật.

Xuất huyết não và nhuyễn hóa chất trắng quanh não thất

Nguy cơ xuất huyết não trong thời gian đầu sau sinh ở trẻ sinh non là khá cao. Nếu nhẹ, trẻ có thể tự hồi phục, nhưng nếu nặng thì có thể để lại di chứng về sau. Do vậy, thông thường trẻ sinh non cần được siêu âm não để tầm soát ngay sau sinh. Siêu âm não còn giúp phát hiện chứng nhuyễn hóa chất trắng quanh các não thất. Các tổn thương này có thể để lại di chứng về sau như rối loạn vận động hoặc bại não.

Tăng hay hạ đường huyết

Do khả năng chuyển hóa, hấp thu và dự trữ của cơ thể trẻ kém nên trẻ rất dễ bị hạ đường huyết sau sinh.

Vàng da

Vì khả năng đào thải bilirubin khá kém nên trẻ sinh non có nguy cơ vàng da sau sinh cao nhiều hơn so với trẻ sinh đủ tháng. Đặc biệt, vàng da nặng có thể gây tổn thương não và các cơ quan khác.

Điều hòa thân nhiệt

Việc dự trữ năng lượng kém cộng thêm lớp mỡ dưới da ít, nên khả năng ổn định thân nhiệt ở trẻ sinh non khá kém, dễ bị mất nhiệt, hoặc tăng thân nhiệt. Do vậy, sau sinh một số trẻ cần được giữ ấm bằng chăn hoặc nằm lồng ấp.

Lời khuyên thầy thuốc

Khi chăm sóc trẻ sinh non tại nhà, cha mẹ cần chú ý theo dõi sức khỏe của bé thường xuyên, đồng thời chăm sóc cho chế độ ăn uống, sinh hoạt, ngủ nghỉ đúng cách để đảm bảo cho sức khỏe và sự phát triển của con.

Trẻ sinh non thường mất thời gian lâu hơn để thích nghi với môi trường bên ngoài. Vì vậy, khi chăm sóc trẻ sinh non tại nhà, cha mẹ cần chú ý theo dõi các chỉ số như thân nhiệt, trạng thái tri giác, nhịp thở, và màu da của bé. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, cha mẹ cần đưa bé đến cơ sở y tế ngay lập tức để kiểm tra và điều trị kịp thời.

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sinh non, vì trong đó có nhiều kháng thể và protein giúp bé phát triển hệ miễn dịch. Vì vậy, mẹ cần đảm bảo sữa cho bé.

Khi trẻ đã đủ khỏe để chăm sóc tại nhà, mỗi ngày bé nên được ăn từ 120-160 ml sữa cho mỗi kg cân nặng. Sữa có thể được chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày, từ 8 đến 12 lần. Đồng thời, mẹ cần bổ sung thêm các dưỡng chất như sắt, vitamin E, C, D, K, B1 và axit folic theo chỉ dẫn của bác sĩ.