Trịnh Hữu Ngọc và hành trình đưa thiền vào hội họa Việt

Cuốn sách Hoa Xuân do hoạ sĩ Trịnh Hữu Ngọc vẽ minh hoạ được trưng bày tại triển lãm. Ảnh: V Art Space.

Trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam thế kỷ XX, Trịnh Hữu Ngọc (1912–1997) là một cái tên không ồn ào nhưng vô cùng đặc biệt. Sinh ra tại Bắc Giang, ông sớm bộc lộ năng khiếu hội họa và trở thành một trong những sinh viên khóa đầu tiên của Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương.

Từ ngôi trường danh giá này, ông bước ra đời với hành trang không chỉ là kỹ thuật hội họa phương Tây mà còn là tinh thần Á Đông thấm đẫm trong từng nét vẽ.

Triển lãm hồi cố, khi ký ức trở thành đối thoại

Khác với nhiều danh họa cùng thời, Trịnh Hữu Ngọc chọn cho mình một lối đi riêng, bền bỉ, lặng lẽ, giàu tinh thần Thiền. Trong hội họa của ông, phong cảnh, chân dung hay những chi tiết đời thường đều được soi chiếu bằng con mắt điềm tĩnh, giản dị mà thấm sâu. Chính sự bình thản này đã tạo nên một di sản mỹ thuật độc đáo, nơi người xem tìm thấy sự hòa quyện giữa nghệ thuật và thái độ sống.

Đây là lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ, một triển lãm cá nhân quy mô lớn được dành trọn để tôn vinh di sản của cố hoạ sĩ Trịnh Hữu Ngọc. Triển lãm trưng bày hơn 40 tác phẩm và hiện vật, tái hiện hành trình sáng tác kéo dài từ năm 1939 đến 1992.

Hoạ sĩ Trịnh Lữ ký tặng sách tại triển lãm.

Người xem sẽ bắt gặp những bức tranh phong cảnh và tĩnh vật đậm chất làng quê Bắc Bộ, những bản vẽ nội thất gắn liền với các công trình tiêu biểu của tạp chí Tri Tân hay Hoa Xuân, cùng nhiều hiện vật đời thường phản chiếu một nghệ sĩ sống giản dị nhưng đầy đam mê.

Không gian cuối cùng của triển lãm mở ra một cuộc đối thoại thế hệ, khi tinh thần hội họa Thiền của Trịnh Hữu Ngọc được tiếp nối và biến chuyển trong thế giới quan của con trai ông, họa sĩ Trịnh Lữ.

Nghệ thuật như một thái độ sống

Điểm đặc biệt trong sáng tác của Trịnh Hữu Ngọc là ông không chỉ vẽ tranh mà còn tham gia thiết kế nội thất, tạo nên dấu ấn MEMO - một phong cách kết hợp giữa mỹ thuật, kiến trúc và đời sống. Với ông, nghệ thuật không tách rời mà thấm vào từng hơi thở của cuộc sống. Sự nghiệp của ông chứng minh rằng hội họa không chỉ để chiêm ngưỡng, mà còn để sống cùng, để nuôi dưỡng tinh thần.

Chiếc xe đạp kỷ vật của cố hoạ sĩ Trịnh Hữu Ngọc khi đã cùng ông rong ruổi khắp các con phố Hà Nội.

Những người từng tiếp xúc với tác phẩm của ông đều nhận thấy một mạch cảm xúc lặng lẽ nhưng bền bỉ, đôi khi bùng nổ thành niềm hứng khởi mạnh mẽ. Chính sự hòa quyện này khiến ông trở thành gương mặt hiếm hoi trong thế hệ họa sĩ Đông Dương, mang đến cho hội họa Việt Nam một chiều sâu triết lý, giản dị mà uyên thâm.

Đây không chỉ là một sự kiện trưng bày mà còn là cơ hội để giới trẻ tiếp cận di sản quý báu, đồng thời mở ra nhiều hoạt động đồng hành. Các tọa đàm chuyên đề và buổi trò chuyện với họa sĩ Trịnh Lữ sẽ đem đến cho công chúng cái nhìn sâu rộng hơn về di sản mà Trịnh Hữu Ngọc để lại.

Di sản đặc biệt của Mỹ thuật Đông Dương | Họa sĩ Trịnh Hữu Ngọc – Nơi Hội họa gặp Thiền và Thiết kế Nội thất bắt đầu từ một thái độ sống không đơn thuần là một triển lãm, mà là hành trình tìm về những giá trị tinh thần đã từng nuôi dưỡng mỹ thuật Việt Nam trong giai đoạn hình thành.

Từ những bức tranh phong cảnh đến những bản vẽ nội thất, từ tinh thần Thiền trong từng đường cọ đến thái độ sống giản dị, Trịnh Hữu Ngọc để lại một lời nhắc nhở sâu xa, nghệ thuật chỉ thực sự có ý nghĩa khi nó gắn liền với đời sống, khi nó làm đẹp cho con người từ bên trong.

Triển lãm mở cửa tự do từ ngày 4/9-30/10 tại V-Art Space (Ciputra Club, phường Phú Thượng, Hà Nội) (quận Bắc Từ Liêm cũ).